Columns & opinie
Waarom studenten in de spits helemaal niet het probleem zijn
Dringen bij de deuren, opeengepakt tussen natte jassen, en altijd iemand die persoonlijke hygiëne afgezworen lijkt te hebben: yes, de stampvolle spitstreinen zijn weer terug! En dus is het tijd voor een ouderwets potje studentenpesten.
Susan Wichgers
donderdag 11 november 2021
Illustratie Silas

Studenten en onderwijsinstellingen moeten het vaak bezuren als het om spitsmijden gaat. Want, zo klaagt NS: studenten vervoeren levert geen extra geld op, omdat OCW ieder jaar een vast bedrag overmaakt aan de vervoersbedrijven.

Vorig jaar mochten studenten tijdelijk zelfs alleen tussen 11 en 3 en na 8 uur ’s avonds reizen. Nu adviseert het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM) om studenten opnieuw uit de spits te gaan weren, met onder meer ‘prijsprikkels’, andere roostering en meer online onderwijs.

Wat een ‘prijsprikkel’ precies is, wordt niet duidelijk, maar vorig jaar lag er al een voorstel studenten tijdens de spits te laten betalen. Dezelfde studenten die al geen studiefinanciering meer krijgen, geen kamer kunnen vinden in de stad waar ze studeren door de woningnood, maar voor wie de enkele treinreis van 2,5 uur van het ouderlijk huis op zijn minst nog werd vergoed.

Precies voor hen is andere roostering en betalen in de spits ondoenlijk. Ook als een college om 11 uur begint reizen zij nog midden in de spits, en zouden ze dus dertig euro neer moeten tellen voor een enkeltje. En als een college tot 9 uur ’s avonds duurt, zijn ze met een beetje geluk om half 12 thuis.

Studenten zijn helemaal niet het probleem, en meer thuisonderwijs of andere roostering zijn daarmee niet de oplossing

Maar wacht even: zitten die spitstreinen dan eigenlijk wel echt zo vol met studenten? Er zijn er genoeg die niet van 9 tot 5 college hebben (de meerderheid zelfs), veel hoorcolleges van grote studies zijn al online te volgen en meer dan de helft van de studenten woont op kamers.

Dat die studenten helemaal niet verantwoordelijk zijn voor volle treinen blijkt ook gewoon uit het rapport van het KiM zelf. Als er digitaal gewerkt wordt door kantoorklerken scheelt dat zo’n 5 tot 7 procent in de trein, schatten ze. Als er digitaal onderwijs gegeven wordt, scheelt het 1 tot 3 procent. En dan gaat het om alle studenten bij elkaar: mbo, hbo en universitair.

Studenten zijn dus helemaal niet het probleem, en meer thuisonderwijs of andere roostering zijn daarmee niet de oplossing. Het is ook nog maar de vraag of je al die overwerkte promovendi en docenten hun vrije avonden af wil nemen met latere colleges, en of onderwijsinstellingen überhaupt wel verantwoordelijk zijn voor het leger maken van overvolle spitstreinen.

Laat NS de treinen aanpassen aan de hoeveelheid mensen in plaats van andersom

Volgens reizigersorganisatie Rover zit het allemaal heel anders. Het probleem is niet dat er te veel mensen in de trein zitten, maar dat de treinen niet lang genoeg zijn. NS zet steeds minder materieel in, volgens Rover, dus zijn de treinen te vol. Simpel. Waarom houdt een instituut voor mobiliteitsbeleid zich dáár niet mee bezig?

Laat NS de treinen aanpassen aan de hoeveelheid mensen in plaats van andersom. Tot die tijd kunnen alle agile duizendpoten meer thuiswerken, en zij zonder 9-tot-5-mentaliteit misschien een uurtje eerder of later beginnen. En vooral: bouwen, bouwen, bouwen (en geen studentenhuizen meer opheffen, gemeente Leiden). Dan hoeven studenten alleen nog maar in het weekend met de trein.

Scheelt toch weer een procent.