Het is 1993 als Bright O. Richards (52) vlucht uit het West-Afrikaanse land Liberia, waar dan een bloedige burgeroorlog woedt. Zijn ouders blijven in Liberia, maar willen dat hun zoon het land verlaat. ‘Voor mijn ouders kostte het vliegticket heel veel geld, maar het was ze mijn leven waard’, vertelt Richards.
Op 24-jarige leeftijd pakt hij in zijn eentje het vliegtuig van de Liberiaanse hoofdstad Monrovia naar Schiphol. ‘Ik wilde eigenlijk naar Canada, maar mijn reis eindigde hier. Sindsdien woon ik in Nederland.’
In die tijd zag Richards het land veranderen. ‘Toen ik hier kwam, had ik het gevoel dat Nederland aan het bouwen was aan een multiculturele samenleving. We waren ons als burgers meer bewust van het feit dat de toekomst van het land van onszelf afhangt, niet van de politiek. De multiculturele samenleving was nog niet failliet verklaard.’
Richards volgde de toneelschool in Arnhem, waarna hij in diverse toneelstukken en gezelschappen speelde. Daarnaast richtte hij New Dutch Connections op: een stichting die (ex-)vluchtelingen motiveert om opnieuw in zichzelf te geloven, bijvoorbeeld door hen te koppelen aan bedrijven. ‘We moeten gaan zien wat ze ons te bieden hebben. Er is krapte op de arbeidsmarkt. We kunnen niemand vinden, terwijl we gewoon supergekwalificeerde mensen hebben. Wat er nu gebeurt is een waste of talent. Dat is zonde voor ons en voor hen. Dan denk ik: come on, let’s change it.’
Met die stichting maakte hij als regisseur de theatervoorstelling Future Citizens, die dinsdag 4 oktober is te zien in theater Korzo in Den Haag. ‘Wij willen het netwerk van vluchtelingen vergroten en ze naar werk leiden. Dat doen we door in elke stad waar de voorstelling speelt steeds minimaal vijf vluchtelingen te laten vertellen over waar ze van dromen en waar ze zouden willen werken’, vertelt Richards.
Bij die voorstellingen zijn vaak ook bedrijven aanwezig, zoals ProRail, BAM en Deloitte. ‘De bedoeling is dat ze met de vluchtelingen in gesprek gaan. Nederland is een netwerkland. Je kan wel goed zijn in je vak, maar met een netwerk kom je veel verder. Mensen moeten je vertrouwen.’
Dat dit initiatief hard nodig is, blijkt volgens Richards wel uit de actualiteit. ‘We zien in het nieuws dat de helft van de vluchtelingen uit Oekraïne binnen vier maanden een baan heeft, terwijl 75 procent van de andere vluchtelingen na jaren nog steeds werkeloos is. Als ik kijk naar de beelden in Ter Apel, lijkt het alsof ze hopeloos zijn. In de manier waarop we hen bejegenen lijkt het alsof ze hier alleen maar zijn om te profiteren van onze welvaart. Maar deze mensen zijn gekwalificeerd en willen iets bijdragen aan de samenleving. Het enige verschil tussen een expat en een vluchteling is dat een vluchteling is gevlucht.’
Inmiddels heeft Richards met Future Citizens al veel vluchtelingen aan werk geholpen. ‘Van degenen die op het podium hun dromen delen, vindt ongeveer 50 procent binnen zes maanden een baan, stage of werkervaringsplaats. Bijvoorbeeld een advocaat uit Rwanda, een financieel analist uit Turkije, een bouwkundige uit Irak, een data-analist uit Afghanistan en een bankier uit Jemen. Maar ook timmermannen, loodgieters, ict’ers en artsen. Zij waren onderdeel van die 75 procent die moeilijk aan werk kan komen, maar hebben hun plek gevonden in het bedrijfsleven. Het gaat erom dat de juiste mensen in de zaal zitten.’
In de voorstelling in Den Haag komt onder meer een gevluchte Iraanse jongen zijn verhaal vertellen. ‘Hij heeft bedrijfsrecht gestudeerd en wil heel graag bij Deloitte werken. Ik heb hem al bij hen geïntroduceerd en het is de bedoeling dat het bedrijf ook naar de voorstelling komt.’
Ook vertolkt een actrice het verhaal van een vrouw uit Afghanistan. Zij werkte daar voor de Verenigde Naties, maar vluchtte naar Nederland. ‘Ze vertelde dat ze studeerde in een tijd dat er geen elektriciteit was en dat ze zich als jongen moest kleden omdat ze anders de universiteit niet mocht betreden. Inmiddels heeft ze een baan bij TenneT als data protection officer.’
Studenten die naar de voorstelling komen, zullen zich dan ook realiseren hoe bevoorrecht ze zijn dat ze in Nederland studeren, denkt de regisseur. ‘En dat je kan kiezen met wie je wil daten en met wie je wil trouwen. Specifiek de studenten die zijn gevlucht zullen erkenning voelen: ze zien een voorstelling die over hen gaat. Het zal ze inspireren om te kijken wat zij kunnen doen voor de samenleving.’
Future Citizens. Theater Korzo, Den Haag, dinsdag 4 oktober 17 uur. Gratis entree, aanmelden kan hier
Theatervoorstelling Future Citizens is door Studium Generale en Meeting Point van de Universiteit Leiden uitgenodigd om naar Den Haag te komen. Aanleiding is het vijfjarig bestaan van het Meeting Point: een ontmoetingsplek voor studenten die recent naar Nederland zijn gekomen en hulp nodig hebben bij het vinden van hun weg binnen de universiteit. Het kan dan gaan om studenten die hun taalvaardigheid willen verbeteren, hulp nodig hebben bij toelating of met het opstellen van een cv, of die contact zoeken met buddy’s en medestudenten. Het Meeting Point werkt daarbij samen met Stichting voor vluchtelingstudenten UAF.