Organisatiewetenschapper Christine Teelken (VU), vanwaar een onderzoek naar postdocs?
‘Omdat wetenschappelijk onderzoek steeds projectmatiger is, zijn er tegenwoordig meer postdocs, en blijven ze ook langer postdoc. Er bestonden altijd al dit soort onderzoekers met tijdelijke contracten, maar door die verandering vormen ze nu een nieuwe, groeiende groep. Een groep mensen die heel veel bijdragen aan het onderzoek en daarin ook sterk gemotiveerd zijn, maar die geen vaste aanstelling hebben. Mijn Leidse collega Inge van der Weijden en ik maakten ons daar zorgen over.’

Minder dan een kwart van de 676 ondervraagden is tevreden over het carrièreperspectief, zien we bij de voorlopige resultaten. Hadden ze dan niet uit moeten stappen na de promotie?
‘Dit zijn hoogopgeleide mensen, gemiddeld 34 jaar oud. Dat is een leeftijd waarop je wat meer zekerheid wilt in je thuissituatie, maar universiteiten kunnen die niet bieden. Bij een PhD werk je naar een afronding toe, terwijl postdocs moeten concurreren om schaars geld. De druk is gewoon heel groot.’

Die druk onderzoeken jullie met een vragenlijst. De uitkomst is geen psychologische diagnose, maar wat is het wel?
‘We pretenderen ook niet dat het een diagnose is. Het is een zelfperceptie. We vragen: heb je de afgelopen weken stress gehad, was je in staat om je te concentreren, enzovoort?’

47% heeft constant stress, 30% is ongelukkig, een derde heeft slaapproblemen en 39% scoort zelfs vier problemen of meer. Hoe verhoudt zich dat tot bijvoorbeeld de advocatuur en de artsenij?
‘Dat weet ik niet. Maar bij de vaste staf van universiteiten – mensen die toch vergelijkbaar werk doen – is die laatste categorie niet 39% maar vijf procent. Een groot verschil dus. Opvallend detail was dat de postdocs met kinderen gemiddeld minder stress hebben; wij hadden verwacht dat het andersom zou zijn. De grootste stressfactoren zijn dat er zoveel verschillende dingen van ze gevraagd worden, en het onzekere carrièreperspectief.’

Wat is jullie aanbeveling daarover?
‘Op de sociale media klagen de postdocs dat er gewoon meer vaste aanstellingen moeten komen aan de universiteiten. Dat zou mooi zijn, maar dat is een heel dure oplossing. Wij adviseren universiteiten onder meer om meer contact aan te gaan met organisaties waar postdocs naartoe kunnen uitstromen, en het perspectief op andere vervolgloopbanen meer zichtbaar te maken. 85% van de ondervraagden ambieert een wetenschappelijke carrière, terwijl er niet voor zoveel mensen plek is. Je moet daar realistisch over zijn.’

Zie ook: De piramide: 'Van elke groep startende onderzoekers, kan er maar een klein gedeelte hoogleraar worden. Dus vallen er mensen af. Wat kan je doen om niet af te vallen? Overwerken.'