Op 13 november 2015 staat Ferry Zandvliet (44) met een biertje in de hand te wachten tot het concert begint. De Rotterdammer is voor deze avond met drie vrienden naar Parijs gereden. In theater Le Bataclan speelt die avond de Amerikaanse band Eagles of Death Metal, een naam die humoristisch bedoeld is: de groep maakt geen death metal, maar gezellige rock-‘n-roll. De sfeer zit er goed in: niemand kan vermoeden dat het theater die avond het toneel zal worden van een gruwelijke aanslag met 90 slachtoffers als gevolg.

Het drama heeft van Zandvliet een ander mens gemaakt.

Een leuker mens, vindt hij zelf.

Hij gaat sindsdien door het leven als motivational speaker: ‘Al krijg ik altijd een beetje jeuk van die naam. Ik houd ervan om verhalen te vertellen en mensen te inspireren, dat vind ik een leukere omschrijving.’

Hij gaf al honderden lezingen, maar trekt nu samen met een band het theater in. ‘Het punt dat ik wil maken is dat iedereen shit meemaakt in zijn leven en dat je dan toch door moet: na een aanslag, als iemand overlijdt, als een relatie uitgaat. Ik denk dat ik aardig wat tools heb ontwikkeld om daarmee om te gaan.’

Over de bewuste avond zelf wil Zandvliet het liever niet hebben: hij heeft er genoeg over gepraat, vindt hij. ‘Natuurlijk neem ik het publiek ook echt wel effe mee in wat me is overkomen, want anders komt het inspirerende stukje van je verhaal veel minder binnen. Maar het kan mensen ook afschrikken. Ze denken soms: “Dat wordt een heel bloederige avond, daar hebben we geen zin in.” Maar ze gaan echt wel met een goed gevoel naar huis.’

Waarom wilde je met dit heftige verhaal het theater in?
‘Mijn ervaring heeft natuurlijk een heel duidelijke link met muziek. Ik ben ook een gigantisch muziekliefhebber en ga zeker wel drie keer per maand naar concerten. Dat je zoiets op zo’n plek meemaakt, is natuurlijk al bijzonder, maar het heeft me ook een gelukkiger mens gemaakt. Het leek me mooi om dat met elkaar te combineren: het vertellen van een verhaal, wat ik al heel vaak doe, met muziek die veel voor me betekent.

Hoe maakt zo’n gebeurtenis je een gelukkiger mens?
‘Voor de aanslag was ik helemaal tegenovergesteld aan wie ik nu ben. Ik ben nu iemand die wel zelf verantwoordelijkheid neemt.
‘Het was voor mij ook heel moeilijk om onze ervaringen een plekje te geven, maar zeven jaar is gelukkig een lange tijd. Je ziet dat mensen om je heen het soms nog zwaarder hebben dan jijzelf.

‘Ik dacht vroeger wel eens: “Hoe tof zou het zijn als ik zelf een keer op zo’n podium zou staan.” Nu is dat een beetje aan het gebeuren en dat komt allemaal uit die ene avond. Dat blijf ik wel heel bijzonder vinden. Dat zijn ook kansen die je zelf creëert. Daar ben ik best trots op.

‘Het klinkt een beetje narcistisch, maar ik denk dat iedereen die van muziek houdt en een avondje vermaak wil ervan zal genieten. We willen mensen niet helemaal wegblazen. Ik houd zelf wel van een flinke bak metal, dus bekenden maakten zich al zorgen, maar voor deze show hebben we wat rustigere nummers gekozen en liedjes zo afgestemd dat er veel herkenning in zit.

‘Sympathy for the Devil van The Rolling Stones zit er bijvoorbeeld in. Dat sluit mooi aan bij het feit dat ik bevriend ben geraakt met familie van een van de terroristen die die avond stonden te schieten. Een soort figuurlijke link met de tekst.’

Wat wil je het publiek meegeven?
‘Uiteindelijk gaat het niet om wat je meemaakt, maar hoe je ermee omgaat. Die lessen zijn universeel. Dat je niet in de slachtofferrol kruipt, kijk eerst naar je eigen aandeel. Je hebt geen aanslag nodig om te snappen hoe dat werkt. Het is geen hogere wiskunde.
‘Ik had mijn situatie niet kunnen voorkomen, maar wel veel dingen waar ik toen tegenaan liep. Ik denk dat heel veel mensen met kleine tegenslagen daar ook tegenaan lopen: dat je boos wordt op het leven en zwelgt in zelfmedelijden. Zodra ze zien hoe makkelijk ik daarmee omga, kunnen ze dat op zichzelf betrekken en denken: “Goh, wat hij heeft meegemaakt is tien keer erger. Dan moet ik er helemaal mee kunnen dealen.”

‘Dat is precies wat er bij mij ook gebeurd is. Twee mannen met wie ik bevriend ben geraakt zijn hun vrouwen verloren bij de aanslag. Die stonden heel snel op met een soort tegenbeweging. Dat was voor mij echt een eye-opener: “Holy shit, zo kan het dus ook.”’

Had jij daar vroeger naar geluisterd?
‘Daar heb ik geen eerlijk antwoord op. Ik zou graag zeggen van wel, maar in dat gedeelte van mijn volwassen leven was ik zo stronteigenwijs.

‘Het klinkt een beetje onaardig, maar sommige mensen zou je wel een klein aanslagje gunnen om te laten zien hoe goed ze het eigenlijk hebben. Want heel veel mensen maken natuurlijk niks mee. Je woont hier, alles wordt geregeld voor je, en als je geluk hebt, krijg je een mooi salaris. Dan is het heel makkelijk om je mening te geven over mensen die dat niet hebben. Als je in hun schoenen zou staan, zou je heel anders praten. Die spiegel zou ik toch ook graag willen voorhouden.

‘Ik zie op sociale media een heleboel mensen die zeiken over van alles maar niet in actie willen komen om de wereld beter te maken. Dat stoort me echt. Als je vluchtelingen aan de grens met borden uit staat te jouwen, heb je dus geen idee wat die mensen meegemaakt hebben.’

Je belooft in je show ook ‘Rotterdamse humor(t)’. Wat moet wij ons daarbij voorstellen?
‘Het is een bak gigantische nuchterheid die mijn vrienden en ik hebben. Wij hebben onszelf nooit zielig gevonden. Andere mensen spraken ons steeds aan over hoe erg het voor ons was dat we dit hadden meegemaakt, maar in de voorstelling vertel ik ook hoe snel wij er al grapjes over aan het maken waren. Ik vind het heel belangrijk dat je ook lacht om de shit in je leven. Ik denk dat dat wel een beetje Rotterdams is: “Ik neem mijn werk bloedserieus, maar het leven eigenlijk niet zo.”

‘Ik zie er ook wel een bepaalde vorm van humor in: dat je een aanslag overleeft die je vervolgens een heel nieuwe job geeft waarvan je gelukkiger wordt. Er waren ook mensen om me heen die zeiden: “Dit is echt iets wat jou moet overkomen.”’

Ferry Zandvliet, Beter na Bataclan.
Gebr. de Nobel, 11 november 19:30u, €17,50 (vvk €15)