Het gaat om het derdejaars vak waarin verschillende disciplines zoals oogheelkunde en dermatologie langskomen. Daarvoor moesten ruim 300 studenten een deeltoets, een werkstuk en een eindtoets maken.
‘Mijn cijfers zijn twee keer verlaagd’, vertelt een derdejaars geneeskundestudent die liever anoniem blijft. ‘Voor de deeltoets kreeg ik een 7. Dat bleek later een 6,6. Bij de eindtoets gebeurde precies hetzelfde. Mijn eindcijfer is nog steeds een 7, dus voor mij maakt het niet zoveel uit. Maar ik ken ook studiegenoten die eerst blij waren en weken later teleurgesteld werden omdat ze alsnog moesten herkansen.’
Bij het berekenen en invoeren van de cijfers, ging het keer op keer mis, blikt blokcoördinator en docent Dorothea Touwen terug. ‘Het leek wel een slechte soap.’
Het begon bij de cijfers van de deeltoets: die waren al afgerond, terwijl ze één getal achter de komma moesten hebben. ‘Erg vervelend, want nadat studenten hun cijfers al hadden gezien, werden die alsnog aangepast.’
Vervolgens werden ook de cijfers van de eindtoets afgerond aangeleverd. Maar dat hadden de docenten wel op tijd door. Alleen: toen ze de cijfers lieten herberekenen door het ICLON, het centrum dat de tentamens behandelt, ging het alsnog fout.
‘Bij het herberekenen bleek de gokkans op nul te staan’, zegt Touwen. ‘Ik begrijp nog steeds niet hoe dat kon gebeuren.’ De gokkans representeert het aantal vragen dat je sowieso goed zou hebben als je de toets willekeurig invult, en wordt van je eindcijfer afgetrokken (zie kader).
Gevolg: de cijfers van bijna zestig studenten werden naar beneden toe bijgesteld. Dat moest van de examencommissie, die vindt dat cijfers op diploma’s de werkelijkheid moeten representeren.
Daarna ging het nogmaals mis. Want ook het bericht dat op 19 februari de echte cijfers bekend werden, bleek niet te kloppen: na een week hadden velen nog steeds een te hoog cijfer in uSis staan.
‘We hebben blijkbaar het verkeerde bestand naar uSis gestuurd. Dat bestand zijn we nu ook kwijt.’
Voor de derde keer kregen studenten te horen dat ze lagere cijfers zouden krijgen. ‘Raar’, vindt de student. ‘De docenten hadden langer de tijd moeten nemen voordat ze de cijfers online zetten. Zeker na de eerste keer.’
‘Ik heb er wel van geleerd’, sluit Touwen af. ‘Ik zal die gokkans beter controleren. Maar zullen andere blokcoördinatoren dat ook doen?’
Hoeveel vragen van een meerkeuzetoets zou je goed hebben, als je alles willekeurig invult? Dat is de gokkans, en hangt af van het aantal antwoordmogelijkheden. Stel dat een toets bestaat uit vragen met vier antwoordopties, dan is de kans dat je een vraag goed gokt 25 procent. Voor de gehele toets geldt dan dat je 25 procent goed zou hebben als je alles willekeurig invult.
Arjen de Vetten van het Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, Onderwijsontwikkeling en Nascholing (ICLON) geeft een rekenvoorbeeldje: ‘Stel de toets bestaat uit 80 vragen met vier antwoordmogelijkheden. Zonder gokkans scoor je bij 0 vragen goed een 1, bij 40 vragen goed een 5,5 en bij 80 vragen goed een 10. Maar bij deze toets geldt een gokkans van 25 procent. Dan verwacht je dat je in dit geval 20 vragen goed gokt. Die 20 vragen tellen niet mee bij het berekenen van het cijfer. Concreet betekent dit dat je bij 20 vragen goed een 1 haalt. Voor een 5,5 heb je nu ineens 50 goede antwoorden nodig, 80 vragen goed betekent wel nog steeds een 10.’
De gokkans verklaart ook hoe het kan dat de geneeskundestudenten met de laagste cijfers meer getroffen werden door de cijferbijstelling dan studenten met een hoger cijfer. ‘Iemand met 25 van de 80 vragen goed heeft zonder correctie van de gokkans 25/80 = 31,3 procent van de vragen goed. Na de correctie (het weglaten van de 20 vragen die je naar verwachting door gokken goed beantwoord hebt) heeft een student als het ware maar 5 van de resterende 60 vragen goed. Dat is slechts 8,3 procent, veel lager dan het oorspronkelijke percentage. Iemand die 70 van de 80 vragen goed beantwoordt, scoort voor de correctie 70/80 = 87,5 procent. Na de correctie van de gokkans, heeft deze student nog steeds 50 van de 60 vragen goed. Dat is 83,3 procent, en dat is niet veel lager dan 88 procent.’
De gokkans klinkt oneerlijk, maar dat is het volgens De Vetten niet: ‘Je wilt toetsen of studenten bepaalde kennis hebben. Bij een meerkeuzevraag, geeft de docent eigenlijk al informatie weg, omdat het juiste antwoord ertussen staat. Dit is wat de gokkans corrigeert en dat is dus heel eerlijk.’