Achtergrond
Film moet belang geesteswetenschappen tonen
Geesteswetenschappen liet een film maken die uitlegt waarom het onderzoek aan de faculteit ertoe doet. Maandag was de première. ‘Zoals corona kunnen wij ons ook verspreiden.’
Tirza Pulleman
donderdag 12 maart 2020
Still uit de film Humans of Humanities

De eerste zeven rijen van de grote zaal in het Trianon Theater zitten vol. Ditmaal zonder bakken popcorn op schoot, wacht iedereen op Humans of Humanities, de film die de Leidse faculteit Geesteswetenschappen over zichzelf liet maken. Dat wachten houdt nog even aan, want, zo legt de woordvoerder van de faculteit uit: ‘Een van de hoofdrolspelers is wat later, hij komt rechtstreeks uit college rennen.’

Decaan Mark Rutgers leidt de film in en doet dat in het Nederlands. Engelssprekende kijkers hebben een vertaling op een A4-tje gekregen. ‘Ik hoop dat deze klus van groot formaat een gevoel van trots bij jullie op zal roepen. Trots op onze faculteit, op de geesteswetenschappen zelf, en op de collega’s, studenten en alumni.’

Verder hoopt hij dat de film ‘leidt tot meer begrip in de samenleving voor het belang van geesteswetenschappen, maar dat dit besef ook binnen de faculteit meer verspreid wordt.’ Hij sluit af met de veelbelovende woorden: ‘De film is een pareltje geworden die onze faculteit waardig is.’

Dan gaan de lichten uit en start de film. Ook die is Nederlandstalig, met Engelse ondertiteling (‘Waarom?’ vraagt iemand zich hardop af.) In vijftien minuten tuimelen de wetenschappers die hun eigen relevantie betogen over elkaar heen. Zonovergoten shots van Leidse bruggetjes en de prachtige Haagse campus Wijnhaven wisselen elkaar af. Maar het epicentrum waar de meeste geesteswetenschap bedreven wordt, het Lipsius, komt niet in beeld. ‘Toch gek’, merkt een student in het publiek erover op.

Na de film volgt een paneldiscussie – wel in het Engels – waarin besproken wordt waarom geesteswetenschappen relevant zijn.

‘Ik twijfel over de impact van de film, is het niet te ouderwets?’

Voor masterstudente Madina Faiz (Midden-Oostenstudies) ligt het belang van humanities in de mogelijkheid om kritisch na te denken. ‘Politici hebben vaak heel korte antwoorden op vraagstukken die veel complexer zijn. Er is niet maar één juist antwoord.’

Ahab Bdaiwi, universitair docent Arabische filosofie, vult aan: ‘Als wetenschappers moeten wij discussies binnentreden en er balans in aanbrengen. Een kritische wetenschapper maakt mensen oncomfortabel, omdat je hen dwingt hun ideeën bij te stellen. Als je dat niet doet, doe je het fout.’

Flip de Heer, voormalig secretaris-generaal van het ministerie van Buitenlandse Zaken en sinds kort student Chinastudies, roept daarom op tot het versturen van onderzoeksresultaten naar politici. ‘Politici zijn altijd op zoek naar nieuwe theorieën. Ze kunnen alleen niet zoveel verteren. Deze film presenteert een aantal onderzoeken in behapbare stukjes.’ Hij voegt toe: ‘Zoals het coronavirus kunnen wij ons ook verspreiden. Gebruik sociale media. Spread the word.’

Het panel bediscussieert ook of de film voldoende impact heeft.

Olga van Marion, universitair docent Nederlandse Taal en Cultuur, is daar in ieder geval duidelijk over: ‘De film is te mooi. Waarom moeten we onze woorden inpakken in een mooi papiertje? Moeten we niet agressiever zijn, zoals de steek van een bij? We moeten gewoon kunnen zeggen wat er mis is, met bijvoorbeeld seksisme, discriminatie of oorlog.’ Ze vraagt zich daarom af of deze film de juiste manier is om geesteswetenschappen weer op de kaart te zetten. ‘Ik twijfel over de impact van de film. Is het niet te ouderwets?’

Ook in het publiek overheersen twijfels. Eén studente vraagt zich nog steeds af voor wie de film nou eigenlijk bedoeld is. Een andere vraagt zich af waarom alleen de faculteit Geesteswetenschappen uitgenodigd werd voor de première. ‘Hadden ze niet juist de andere faculteiten moeten vragen? Leg het Leids Universitair Medisch Centrum maar eens uit waarom geesteswetenschappen cruciaal zijn.’