Als wetenschapper, een geesteswetenschapper nog wel, weet ik niets van geld. Eén blik op mijn cv verraadt dat subsidies mij tegenwoordig met verdachte hardnekkigheid ontwijken. Maar goed, wetenschapper word je niet voor de centen. Dat is althans wat ik zelf ook vaak genoeg in het nauw gedreven op verjaardagsborrels heb gezegd tegen oud-studiegenoten die rondreden in een of meer van mijn jaarsalarissen.

Niet dat het salaris van een wetenschapper zo slecht is - als je een vaste aanstelling hebt tenminste. Maar ik heb altijd begrepen dat je toch vooral wetenschapper wordt vanwege je passie, je enthousiasme, je nieuwsgierigheid.

Als dat echt zo is kunnen we daar beter maar verandering in brengen. Want als je wordt afgerekend op je passie kun je er donder op zeggen dat jij die rekening betaalt. Met structureel overwerk bijvoorbeeld - dat bovendien structureel onbetaald is. Het is ondertussen al zo erg geworden dat we zelf zijn gaan geloven dat het volkomen normaal is dat je, als bezoldigd wetenschapper notabene, geen geld voor onderzoek hebt als je dat niet eerst ergens in de buitenwereld hebt aangevraagd en gekregen.

Hoe heeft het zo ver kunnen komen? Onze universiteit fungeert immers voor een groot deel als een bedrijf. Voor wie dat niet gelooft: bestel maar eens koekjes en koffie voor in de pauze van een conferentie. Dan ben je in een klap bij aangaande wat een ‘marktconforme prijs’ nu precies is. Maar op passie en enthousiasme kun je gelukkig prima heen en weer rennen tussen de koffieautomaat en de congreszaal omdat de subsidieverstrekker nu eenmaal verwacht dat iets basaals als koffie en koekjes gewoon zo door de universiteit verstrekt worden. Dat betekent dat jij het in ieder geval niet zult kunnen declareren.

Is dat nu erg? Ja, dat is erg. Het symboliseert namelijk een werkelijkheid die zelfs voor ingewijden elke dag bizarder wordt. Een werkelijkheid waarin degenen die zich bezighouden met de primaire taken (onderwijs, onderzoek, maatschappelijke dienstverlening) zelf geen toegang hebben tot het geld dat daarvoor nodig is - en degenen die daar verder vanaf staan wél.

Overdreven? Waar vind je anders een werkgever die jou persoonlijk de boetes laat betalen voor de te laat ingeleverde boeken die je voor onderwijs en onderzoek nodig hebt? Ernstiger is het totaal ontbreken van budgettaire ruimte bij de gemiddelde wetenschapper om iets wetenschappelijks mee te doen; een symposium organiseren, een gastspreker voor een collegereeks betalen – een situatie die bij de publieke omroep of musea (waar ik geregeld mee samenwerk en die ook door onzinnige bezuinigingen worden geplaagd) onherkenbaar is.

Ja, Den Haag moet stoppen met het onderfinancieren van de universiteit. Maar als ik heel eerlijk ben, vermoed ik dat het weinig zou uitmaken als het ook daadwerkelijk zou gebeuren. Er is namelijk al geld. Het zit alleen in andere potjes. Potjes voor mooie gebouwen, flitsende brochures of wervende activiteiten bijvoorbeeld. En dáár kom je met je wetenschappelijke tengels niet zo makkelijk bij.

Herverdeling op grond van prioriteit voor primaire taken zou veel uitmaken. Het zou de mate waarin de universiteit als werkgever de cao consistent en bewust schendt en docenten gemiddeld 25 procent laat overwerken (‘om de boel overeind te houden’) naar beneden kunnen brengen. Studenten zouden er stil bij moeten staan dat ze een kwart van hun opleiding tot zich nemen in de vorm van structureel onbetaald overwerk door docenten die zich gedwongen voelen dit jaar na jaar te blijven doen.

Maar goed dat ik voor deze column in ieder geval wel wat vang - betaald overwerk! Niet alle onderdelen van deze universiteit willen voor een dubbeltje op de eerste rang zitten.

Remco Breuker is hoogleraar Koreastudies