Marktplaats voor drugs en wapens
Jan Jaap Oerlemans, universitair docent strafrecht en criminologie, geeft een lezing over het dark web.
‘Er zijn grofweg twee typen mensen die het gebruiken. Privacybewuste mensen, die anoniem willen discussiëren op fora bijvoorbeeld, om elkaar te helpen of om politieke vraagstukken te bepraten. Maar het overgrote deel van het dark web wordt uiteindelijk gebruikt voor criminele doeleinden.
‘Het is heel eenvoudig om toegang te krijgen. Drie stappen en je bent er: je gaat naar torproject.org, downloadt de browser en maakt verbinding. Tor is anoniemer dan het gewone internet, want je IP-adres wordt verhuld.
‘Voor drugshandelaren biedt dat heel veel voordelen. Ze kunnen anoniem drugs verkopen op een soort marktplaats, maar dan voor illegale middelen. En als afnemer kun je dus ook heel simpel drugs kopen. Je doet het in je winkelmandje, betaalt met cryptovaluta, en dan krijg je het toegestuurd.
‘Niet in een gewone envelop natuurlijk; dat gaat allemaal heel geraffineerd. Laatst is er een Nederlandse drugshandel opgerold. Daar printten ze met een 3D-printer make-updoosjes met drugs erin.
‘Een paar jaar geleden heeft de politie de eigenaren van Hansa-market opgepakt, zo’n marktplaats voor drugs, en vervolgens zelf de site een paar weken draaiende gehouden om handelaars op te sporen. De politie probeerde zoveel mogelijk drugspakketten tegen te houden, maar er zijn er toch ook een hoop doorgelaten. Dat levert een ethisch dilemma op, want indirect faciliteert de politie dan drugsverkoop.’
Jan Jaap Oerlemans, Het Dark Web: wat is dat eigenlijk?
P.J. Vethgebouw 1.01, 22u en 23u
Cabaret mag geen therapie zijn
Biograaf Eva Rovers interviewde negen cabaretiers over het maken van een voorstelling. Ter ere van de 40e verjaardag van het Leids Cabaret Festival maakte ze daar een boek(je) van. Zaterdag vertelt ze wat cabaretiers bezielt.
‘Het algemene beeld is dat de vrolijkste mensen vaak het depressiefst zijn. Dat wilde ik uitzoeken: zijn cabaretiers zo somber? En hoe transformeer je je binnenwereld naar een voorstelling?
‘Sara Kroos heeft bijvoorbeeld veel geworsteld met depressie. De eerste keer dat ze op het podium stond, was ze een gewond dier, zegt ze zelf met de kennis die ze nu heeft. Ze stortte alle ellende uit. Daar ging ze aan onderdoor, omdat het linea recta uit haar eigen leven kwam. Je moet die donkerte dus goed regisseren. Je kunt wel uit je eigen ervaringen putten, maar de show moet geen therapie zijn.
‘Ik had een totaal naïef idee over het maken van zo’n voorstelling, en dacht dat ze achter een bureau zaten te schrijven. Maar het begint vaak op het podium, een idee, een klein stukje, dat steeds groter en groter wordt. Meestal ontstaat een show tijdens een hele reeks try-outs, die geleidelijk de vorm krijgen van een voorstelling. Het groeit al doende, door veel uit te proberen.
‘Een goede grap is daarom ook niet het moeilijkst voor ze. De stilte is het lastigst: is het publiek verveeld, of luistert het aandachtig? Marc-Marie Huijbregts doet alles in zijn eentje, voor zijn première laat hij absoluut niemand iets lezen of zien van de voorstelling. De avond zelf is hij altijd zo zenuwachtig dat hij er ziek van is. Maar uiteindelijk zorgt het publiek ervoor dat dat het waard is, vertelde hij, dat voelt als een warm bad.
‘Cabaretiers zijn zichzelf op het podium en tegelijkertijd ook niet. Als je echt een rol speelt, werkt het niet, dat is te bedacht. Maar toch is het een performance. Dat zorgt ook voor verwarring bij het publiek: is de persoon of de cabaretier aan het woord? Het lijkt alsof iemand in een kroeg een verhaal aan je vertelt, maar cabaretiers vertellen het natuurlijk avond aan avond. Dat is echt een vak. Hoe nonchalanter het lijkt, hoe beter ze hun vak verstaan.’
Eva Rovers, Wat bezielt een cabaretier?
Academiegebouw, 22u en 22.30
De hersenen van psychopaten
Wendy Zwaanswijk promoveerde op psychopathische trekken bij jongeren, en geeft de lezing: wat is een psychopaat en hoe word je het?
‘Wat een psychopaat anders maakt, is een hele verzameling eigenschappen. Een gebrek aan inlevingsvermogen, geen schuldgevoel hebben, impulsiviteit. Ze doen wat ze willen, houden hun eigen regels erop na. Het innerlijke stemmetje dat ze tegenhoudt, ontbreekt. Dat is heel moeilijk voor te stellen voor mensen die dat stemmetje wel hebben.
‘Soms komen die eigenschappen al tot uiting bij kinderen en jongeren. Er is een bepaalde genetische basis voor psychopathie, maar of het echt aangeboren is of aangeleerd, daar bestaan verschillende ideeën over. Het kan aangeboren zijn, dan zie je bijvoorbeeld dat een heel jong kind al dieren mishandelt of doodt. Maar door omstandigheden, zoals mishandeling door de ouders, kan iemand ook een psychopaat worden. De literatuur heeft het dan over een sociopaat.
‘Of het behandeld kan worden, daar zijn wetenschappers nog niet over uit. Sommigen denken van niet: in hersenscans is ook echt zichtbaar dat iemand een psychopaat is. De amygdala, het stukje waarin angstgevoelens worden geregeld, is dan minder ontwikkeld. Omdat onderzoek naar psychopathische trekken bij kinderen nu op gang is gekomen, zijn er wel nieuwe mogelijkheden. Een onderzoek naar behandeling van kinderen in samenwerking met de ouders, gaf al goede resultaten.
‘Bij kinderen is het wel moeilijk te herkennen. Want welke jongere is niet impulsief? En een gebrek aan empathie kan ook autisme zijn. Je moet het echt in de context van alle andere kenmerken zien.
‘Voor mijn eigen promotieonderzoek heb ik jongeren geïnterviewd. Eén daarvan is me erg bijgebleven. In eerste instantie leek hij heel charmant en innemend. Pas achteraf bedenk je je dan wat zo iemand gedaan heeft. Hij was pas vijftien en had drugs gedeald, maar vertelde het alsof hij boodschappen had gedaan.’
Wendy Zwaanswijk, Psychopathie: een donker stukje persoonlijkheid
Academiegebouw, 19u en 19.30
> Zie voor het hele programma www.nachtvanontdekkingen.nl