Een ontgroening doorstaan is geen pretje, maar in elk geval heb je er wel zelf voor getekend. Als eerstejaarsstudent in de 18e en 19e eeuw was dat wel even anders: zat je braaf in de collegezaal, dan kon je zomaar door een zogenoemd groensenaat uit de banken worden geplukt om flink ontgroend te worden. Niet om ergens lid van te worden, maar gewoon, zodat je meetelde als volwaardig student. Er bestonden verschillende groensenaten, en een collegium verdeelde de studenten onder de senaten.
In 1838 begonnen de Leidse eerstejaars zich uit te spreken over ontgroeningspraktijken, het jaar daarna kwamen ze echt in opstand. Het complete aankomstjaar weigerde mee te doen aan de ontgroening. Geneeskundestudent J.P. Kraakman ging nog een stapje verder, en vertoonde zich in een kroeg waar nuldejaars volgens de regels niet mochten komen. De straf die daarop stond, weigerde hij. Vervolgens hebben ouderejaars ‘het groen’ Kraakman zo ernstig mishandeld dat hij bijna stikte.
Onenigheid over het Kraakmanincident zorgde voor een scheuring in het Leidse studentenleven, en in 1839 ontstaat een tweede collegium. Dit Leidsche Studenten Corps was de voorloper van het huidige Minerva.
Dit ‘Kraakmanincident’ is het eerste in een lange geschiedenis van ontgroeningsincidenten. Soms zelfs met de dood tot gevolg, zoals in de Roetkapaffaire in 1965. David Rutgers van Rozenburg overleed tijdens de ontgroening van een geheim genootschap van het Utrechtsch Studenten Corps. Hij kreeg bij wijze van ritueel een roetkap op zijn hoofd en stikte. En recenter: eind vorig jaar nog overleed een Belgische student tijdens zijn ontgroening nadat hij grote hoeveelheden vissaus had moeten drinken.
Hoewel studentenverenigingen graag roepen dat ze ontgroeningsregels hebben opgesteld (genoeg slaap voor nuldejaars, geen alcohol, geen fysiek contact) en het er ongetwijfeld minder gewelddadig aan toegaat dan een paar eeuwen geleden, gaat het nog steeds weleens mis. Ontgroeningen vinden deels plaats buiten het zicht van een verenigingsbestuur, zoals bij huizen en disputen, waar die regels minder streng of helemaal niet worden nageleefd. Daar zijn voorlopig nog geen convenanten of cultuurveranderingen tegen opgewassen.
Door Susan Wichgers