In een van de lezingen gaat u in op moord-hotspots in de wereld. Waar is het meeste fataal geweld?
‘We hebben net nieuwe data binnen van 2016 en daaruit blijkt dat El Salvador, een land in Centraal-Amerika, met een moordratio van ongeveer 86 per 100.000 inwoners op eenzame hoogte staat. De levensverwachting voor zwarte jonge mannen is gehalveerd in sommige delen van het land.
‘Op nummer twee staat Venezuela. Daarna komen landen als Zuid-Afrika en Mexico. De landen die hoog op de lijst staan, worden vaak geassocieerd met drugshandel en hebben een justitie- en politieapparaat dat niet goed functioneert. Moord is er goedkoop, consequenties blijven namelijk uit.’
Wat is bij ons de moordratio?
‘Die is hier 0,9 per 100.000 inwoners. Het is nog nooit zo laag geweest, al is dat voor ons gevoel vaak niet zo. Sterker nog: veel mensen hebben het idee dat het steeds onveiliger wordt.’
Hoe komt dat?
‘Vanwege de grote aandacht voor bijvoorbeeld afrekeningen door de Mocromaffia, lijkt het heel erg slecht te gaan. Het geweld is echter maar een fractie van wat het was in de jaren 90. Toen waren er gemiddeld 250 moordzaken per jaar, nu rond de 100. Het raakt ons nu als er een moord plaatsvindt. Als er iedere dag een lichaam op straat ligt, dan kijken we daar veel minder snel van op.
‘Moorden worden in Nederland enorm breed uitgemeten. Eerst op nieuwssites, vervolgens in de kranten, dan nog Peter R. De Vries die er in talkshows aandacht aan besteedt.
‘Er zijn wel meer paradoxen als het gaat om veiligheid. We wanen ons het meest veilig bij vrienden en familie. Dat is onterecht. Het is statistisch gezien veel veiliger om ’s nachts door de Schilderswijk te lopen dan in je eigen huis naast je geliefde te liggen.’
Jullie hebben een database opgesteld met alle moorden in Nederland van de afgelopen 25 jaar. Wat staat daar in?
‘In de database staat informatie over ruim 4800 zaken, met ruim 5000 slachtoffers. We hebben er zo’n honderd variabelen in opgenomen. We geven uitgebreide karakteristieken van moord- en doodslagzaken weer. Zowel van de slachtoffers als van de daders. Dan moet je denken aan informatie als welk wapen er is gebruikt, hoe de plaats delict eruitzag, wat voor type moord het was. Maar uiteraard gaat het ook over de context van de zaak. Wat was bijvoorbeeld het motief? We willen graag specifiek onderzoeken waarom het aandeel moorden is gedaald.’
Heeft u een vermoeden?
‘Het lijkt erop dat vooral de man-op-man-moorden minder vaak voorkomen. Denk hierbij aan roofmoorden en moorden als gevolg van ruzie. We zijn op zoek gegaan naar wat er in de tijd van de daling veranderd is.’
En?
‘Het lijkt erop dat de opkomst van het internet grote gevolgen heeft gehad voor de vrijetijdsbesteding. De levensstijl van mannen is fundamenteel veranderd. Zij zoeken minder vaak vertier buitenshuis. Dat lijkt bij te dragen aan een lager moordcijfer. Dat zoeken we verder uit.’ VB
Lezingen ‘Fataal Geweld’, 13, 20 en 27 november, Wijnhaven, Den Haag