Rector Carel Stolker zal behoorlijk hebben gebaald, afgelopen maandag. Op de valreep gooide het ministerie nog even een bsa-verlaging het nieuws in. Moest hij opeens zijn speech voor de opening van het academisch jaar nog aanpassen.
Hij vond het stom. Want een verlaging van vijf studiepunten maakt geen verschil, en de universiteiten lijken opeens de bad guys. Terwijl die zich juist aan de prestatieafspraken van het ministerie moeten houden.
Enfin, het was sowieso nergens voor nodig. Dat hele bindend studieadvies is een uitvinding uit een ander tijdperk. Uit de tijd dat studeren zo goedkoop was, dat een jaartje meer of minder niet zoveel uitmaakte. Dat je rustig een jaartje wat kon uitproberen, zonder dat dit meteen bestraft werd met een (veel) hogere studieschuld. En het maakte ook niet zoveel uit, want als je dat diploma eenmaal had, kwam die betaalde baan wel.
Maar studeren is geen kinderspel (meer). Het is een intensieve, serieuze vierjarige aangelegenheid waarin er steeds minder ruimte is om fouten en domme keuzes te maken. De tijd dat je alleen maar met een academische graad wel aan de bak zou komen, is voorbij. De platgelopen universiteitspoorten en volgestouwde collegezalen verraden al dat zo’n bul niet meer zoveel waard is als vroeger.
Dus wil je je onderscheiden, neem je er een baan bij, loop je een paar stages, doe je een bestuursjaar en ga je naar het buitenland. Er moeten keuzes gemaakt worden: wat je wil, wat je kan, en hoe je daar komt.
Het zijn existentiële vragen waardoor bij de gemiddelde vijftigplusser al het zweet uitbreekt. En toch worden duizenden zeventienplussers jaarlijks met een van de belangrijkste keuzes in hun leven opgezadeld. En die baseren ze over het algemeen op rooskleurige projecties van de universitaire communicatiebureaus, die al die hoopvolle, intelligente scholieren maar wat graag willen hebben.
Toch zou studeren met een bijsluiter moeten komen, of in ieder geval een gigantische disclaimer, want de psychologische klachten en torenhoge studieschulden liegen er niet om. Studeren kan burn-outs veroorzaken en depressies verergeren. Let op: lenen kost geld. Geweldsincidenten bij KMT niet uitgesloten. Met grote voorzichtigheid gebruiken, en uit de buurt van kinderen houden.
Het college van bestuur wond er bij de opening van het academisch jaar ook geen doekjes om. Want ondanks de stress, adviseert het college – met verfrissend realisme – je om vanaf het allereerste begin van je studie je al te oriënteren op de arbeidsmarkt, stages te lopen, te praten met mensen ‘in het veld’.
Maar voor de twijfelaars er is ook optie B: niet studeren.
Studeren is niet zaligmakend. En het is ook niet voor iedereen, en dat is ook oké. De universiteit heeft gelukkig geen alleenrecht op persoonlijke ontwikkeling, of op slimme mensen. Werken kan ook zonder inschrijving aan de universiteit. Reizen ook. Sparen, stages lopen, praten met mensen uit het veld, een bedrijfje opzetten, apps bouwen, muziek maken, ook. Dat hoeft ook niet per se tijdens je studie – niet alles hoeft tegelijkertijd. Daar word je veel te moe van. Die universiteitsbubbel blijft wel waar ‘ie is, mocht je over een tijdje – een, twee, drie of meer jaar- besluiten terug te komen.
Of niet.
Door Anoushka Kloosterman