DOOR DANIËLLE TUK ‘Laptops moeten uit hoorcollegezalen geweerd worden, vindt Yra van Dijk, hoogleraar moderne Nederlandse letterkunde. Met haar laptopverbod in colleges zwengelde ze anderhalf jaar geleden de discussie aan. Maandag nam ze het onder de titel ‘Zombies in de collegezalen?’ op tegen voorstander Sybille Lammes, hoogleraar digitale cultuur en nieuwe media.
Voorafgaand aan het debat werd een nulmeting gedaan van de meningen in de collegezaal aan de Matthias de Vrieshof: zijn laptops in college ‘pest of wondermiddel’?
‘Omdat de ironie ook zijn deel wil, wil ik jullie vragen je smartphone te nemen en digitaal te stemmen via menti.com’, aldus de discussieleider. Eerste uitslag: driekwart van de zestien aanwezigen is voor pest, een kwart voor wondermiddel.
‘Laptops kunnen interactie tussen de docent en de studenten bevorderen,’ beargumenteert Lammes. Van Dijk: ‘Ik gebruik in college een programma waarmee je samen een mindmap kunt maken, maar mijn studenten weigeren structureel het te doen.’ Daarnaast zijn laptops slecht voor de concentratie. ‘Uit onderzoek blijkt dat studenten 42 procent van de tijd gemiddeld iets anders zitten te doen.’ Lammes: ‘In mijn colleges klapt de helft van de laptops dicht, en anderen zitten braaf te typen.’ Van Dijk reageert: ‘Laten we ervan uitgaan dat je gelijk hebt en die 42 procent de professor spannender vindt dan Facebook – dat vind ik echt een prestatie. De helft van de klas die zit te tikken, haalt nog steeds een lager cijfer voor het tentamen. Mensen die typen, notuleren in plaats van te selecteren, abstraheren, verbinden. Bovendien onthoud je beter wat je met de hand schrijft.’
Lammes: ‘Dat is over tien jaar over, want dan hebben we allemaal pennetjes waarmee we rechtstreeks op onze interfaces schrijven.’
Volgens Van Dijk zijn digitale media slecht voor de gezondheid omdat jongeren geen onderscheid maken tussen werk en ontspanning. ‘Ze sporten 25 procent minder dan tien jaar geleden. Daar is maar één verklaring voor: digitale media. 30 procent van de studenten heeft depressieve klachten. Het aantal burn-outs neemt gigantisch toe.’
Wat is daaraan te doen? ‘De universiteit moet eerstejaars veel meer kennis geven over hoe het brein werkt, de relatie tussen concentratie en beweging. Die dingen op je laptop zijn ontwikkeld door goedbetaalde, slimme mensen die alles eraan doen om verslavende middelen constant bij je binnen te brengen.’
Lammes: ‘Het kán ongezond zijn, of je nu student bent of een oude senior die constant op Facebook zit te kijken, maar we moeten er kritischer mee omgaan en weten wanneer je het niet nodig hebt. Niet door het weg te zetten, maar door te kijken wat je ermee kan en zo aansluiten op de veranderende leefwereld van studenten. Ik gebruik laptops om aan het eind van het college een quiz te houden.’
Gaat een laptopverbod niet in tegen de vrijheid van de student? Van Dijk: ‘Ik vind dat ik het mag beslissen omdat ik college geef. Het is buitengewoon vervelend om voor een groep te staan die volkomen in een andere wereld is. Je ziet binnen een seconde aan iemands ogen of hij bezig is met de stof of iets anders.’ Lammes: ‘Dat heeft niet alleen met de technologie te maken. Je kunt ook tekenen in college.’ Van Dijk: ‘Er gebeurt iets heel anders in je brein als je tekent dan als je op Facebook zit.’
Na afloop van het debat werd nogmaals gestemd. De meningen waren toen precies gelijk verdeeld.