Dat stelt minister van Onderwijs Ingrid van Engelshoven in antwoord op Kamervragen van het CDA.

Verder moeten universiteiten studenten beter gaan voorlichten over extra studiekosten. NRC Handelsblad publiceerde in januari een artikel waaruit bleek dat studenten vaak naast het betalen van hun collegegeld nog hoge extra kosten maken om hun opleiding te kunnen volgen.

Zo zijn er dure verplichte excursies waar studiepunten aan zijn verbonden en moet er flink betaald worden voor materialen. Het CDA vindt het ‘schrijnend’ dat zelfs nu het leenstelsel is ingevoerd ‘er instellingen zijn die zich niet aan de wet houden.’ Wat gaat de minister daaraan doen?

Volgens de Wet op het hoger onderwijs (WHW) is de hoofdregel dat opleidingen kosten voor het geven van onderwijs niet mogen doorbereken aan studenten. Er zijn uitzonderingen, schrijft de minister. Voor studiematerialen zoals boeken, syllabi en leermiddelen, materialen en bepaalde kosten verbonden aan practica mag wel een bijdrage van studenten worden gevraagd.

Voor excursies geldt dat er een gratis alternatief beschikbaar moet zijn zoals een papieren opdracht of vervangende stage. Een uitzondering hierop geldt voor excursies die niet vervangbaar zijn, bijvoorbeeld een studiereis naar Egypte bij Egyptologie.

Het is de verantwoordelijkheid van de instelling om in overleg met de medezeggenschap te bepalen wanneer een excursie onvervangbaar is.

Het Interstedelijk Studentenoverleg (ISO) opende een meldpunt en verzamelde 343 klachten van studenten over 113 verschillende opleidingen. De Onderwijsinspectie deed onderzoek naar de inventarisatie van het ISO en constateerde dat in acht gevallen een instelling zich niet aan de richtlijnen heeft gehouden. Als vervolgstap heeft de inspectie de betreffende instellingen hierop aangesproken.

Van Engelshoven: ‘Als blijkt dat hogescholen en universiteiten zich niet aan de wet houden, zal de inspectie hen hierop aanspreken en zo nodig handhavend optreden. De inspectie checkt na een redelijke termijn of de verbeteringen ook daadwerkelijk zijn doorgevoerd. Het is nog niet nodig gebleken om sancties op te leggen.’

De Inspectie merkt wel op dat opleidingen ‘niet altijd helder genoeg’ maken dat een studiereis of excursie niet verplicht is. ‘Studenten moeten voorafgaand aan een studiejaar een juist beeld hebben van de extra kosten en de alternatieven die hiervoor voorhanden zijn’, vindt Van Engelshoven.

De minister benadrukt dat uit ‘het onderzoek van de Inspectie ook blijkt dat studenten klachten niet melden bij de instelling.’ En dat moeten ze juist wel doen.

‘Als studenten twijfels hebben over kosten bij opleidingen dan kunnen zij een klacht indienen bij de opleiding.’ Mocht de universiteit vervolgens het probleem niet aanpakken dan kan de student in bezwaar gaan. ‘Daarna kunnen zij zich eventueel wenden tot het College van Beroep voor het Hoger Onderwijs.’ VB