Achtergrond
Fuck die arm, ik leef nog
Lichelle Fisser verloor haar arm bij een busongeluk in India. Via Instagram toont ze haar #amputeelife. ‘Juist omdat het zo’n close call was, wil ik nu nog meer uit het leven halen.’ ‘"Are you okay?" vroegen we aan elkaar. Ik had niet meteen door dat mijn arm eraf was. Tot ik naar links keek, en alleen maar bloed zag.’ Lichelle Fisser (24, student Zuid- en Zuidoost-Aziëstudies) vertrok in mei 2016 naar India, voor yoga en om een semester Hindi te studeren, tot januari 2017. Op 1 september vertrok ze met studievriendinnen voor een lang weekend naar Goa, aan de kust. ‘Donderdagavond na college namen we de nachtbus. Rond twee uur ’s nachts schrok ik wakker, toen de bus over de kop vloog – door een klapband, hoorde ik achteraf. Ik wilde alleen maar wegkomen. Pas buiten begon de pijn in te kicken. Voor mijn gevoel duurde het maar een minuut of tien voor er een heel crappy ambulance was. Een vrouw die ook haar arm miste, werd op het bed getild. Ik lag ernaast, op de grond.'
Marleen van Wesel
donderdag 22 juni 2017
Die dingen konden dus allemaal nog!

'Mijn bloeddruk werd opgemeten: die was praktisch non-existent. Er werd nog een plastic zak op mijn benen gelegd, daar zaten de armen in. Ik werd helemaal lijp en kon alleen nog maar gillen: "Haal weg!"'

‘Toen we in het ziekenhuis niet terechtkonden, hebben we drie uur rondgereden, terwijl ik misselijk was van de morfine en in shock begon te raken. Ik zweette enorm, ik had het koud en werd moe. "Wakker blijven!" bleef een vriendin die meereed roepen. Maar ik was echt héél dicht bij het einde.’

In een volgend ziekenhuis werd ze meteen naar de intensive care gereden. ‘Ik kreeg zeven zakken bloed toegediend en moest eerst stabiliseren. Ik wilde ook helemaal niet geopereerd worden voordat ik mijn ouders aan de telefoon had gehad, want ik wist niet of ik het zou overleven. In Nederland was het nacht, dus het duurde een paar uur voor we hen bereikt hadden.

‘Binnen zes uur schijn je verloren ledematen nog te kunnen redden. In de ambulance hebben we nog gebeden, een yoga chant, dat mijn arm er nog aangezet zou kunnen worden. Maar de arts zei: "Sorry, dat gaat niet meer." Plotseling voelde ik me zó alleen. "Ik ben yoga-docent!" riep ik. "Die arm moet er terug aan!"’

‘Mijn vriend – toen nog wel althans – kwam binnen vijftien uur uit Nepal en mijn ouders waren er twee dagen later. Ik ben nog twee weken in India gebleven. Na vijf dagen werd ik overgeplaatst naar een ziekenhuis in Mumbai.’ Terug in Nederland lag ze nog twee weken in het Leids Universitair Medisch Centrum.

‘De eerste maand na het ongeluk ben ik haast om de dag geopereerd. Mijn leven is voorbij, dacht ik. Tot iemand me de Instagram van Bethany Hamilton liet zien. Een professioneel surfster, van wie de arm is afgebeten door een haai. Zij is getrouwd, heeft een baby gekregen en surft nog steeds. Die dingen konden dus allemaal nog gewoon!

‘Meer voorbeelden vond ik nauwelijks. Ik besloot dat het belangrijk was om zelf te laten zien, dat ik nu misschien nog wel meer uit het leven haal dan eerst. Juist omdat het zo’n close call was. "Fuck die arm, je leeft nog", zei mijn vriend meteen al aan het ziekenhuisbed.’

Op instagram.com/lichellefisser toont ze haar #amputeelife. ‘In oktober lag ik nog in het ziekenhuis, in november heb ik een ticket naar Sri Lanka geboekt. Fuck it, dacht ik: in januari ging ik weer backpacken.’ Afgelopen voorjaar bezocht ze een vriendin in de Verenigde Staten en ze is net terug van een reis door Italië.

In Sri Lanka nam ze surflessen en stond ze voor het eerst weer op een yogamat. ‘Heel confronterend. Niet alleen omdat ik mijn arm miste, ook omdat ik voor yoga immers in India was. Terug in Leiden heb ik ashtanga yoga, mijn stijl, weer opgepakt. Vorige week heb ik voor het eerst weer lesgegeven, in het Van der Werfpark. Ik moest even zoeken naar hoe ik dingen moest voordoen en hoe ik aanpassingen moest aangeven met één arm. Maar het ging goed.’

‘In de zomer staren mensen wel meer. In de winter denken ze door alle kleren dat je je arm gebroken hebt. Zelfs in een T-shirt valt het trouwens lang niet iedereen op. Ik vind het niet heel vervelend. Gisteren was ik op het strand. Toen keek iedereen, maar mensen beginnen er pas over als ze me beter kennen. Ik vind het niet erg om erover te vertellen. Via Instagram heb ik ook al een paar berichtjes gekregen van anderen, die er iets aan hebben. Eentje was heel heftig, van een jongen die de dag ervoor zijn amputatie had gehad.’

‘Natuurlijk is het kut. In het begin heb ik een paar keer echt héél hard moeten huilen. Daarna heb ik er nooit meer een traan om gelaten. Het was alsof iemand ergens dacht: met haar gaat het té lekker. We trappen even op de rem. Maar nu sta ik juist nóg positiever in het leven.’

‘Ik kan nooit meer mijn haar doen, dacht ik in het begin. En nooit meer sneakers aan’, vertelt ze. ‘Met mijn moeder kocht ik nieuwe schoenen, die gemakkelijk instapten. Ik koos een mooi paar, tamelijk duur. Een week later kon ik mijn veters alweer strikken. Zulke dingen vielen uiteindelijk wel mee.’

Schrijven is het lastigst. ‘Ik was namelijk linkshandig. Ik schrijf nu heel lelijk en bovendien krijg ik er fantoompijn van. Mijn linkerhand wil nog graag meedoen. Eigenlijk heb ik bijna altijd wel pijn. Meestal voelt het alsof mijn arm slaapt, wat fucking irritant is. En soms…’ Ze krimpt even ineen. ‘Dat heb ik dus ook een paar keer per dag.’

Ook heeft ze last van geheugenverlies. ‘Door alle narcose ben ik een soort van dement geworden. Het wordt alweer beter. Ik had een psycholoog, maar die kon niet echt iets vinden dat duidde op een posttraumatische stressstoornis. De eerste week had ik nachtmerries. Zodra ik mijn ogen sloot, zag ik het ongeluk weer.’

Ze ging al snel aan de slag met fysio- en ergotherapie. ‘Leren koken met één hand en testen of mijn balans oké was op de fiets. Van alle mogelijke tools gebruik ik uiteindelijk niks. Alleen een anti-slipmatje in de keuken, om potten te openen. En ik heb een paar spijkers in een snijplank geknald, waar ik groenten in kan prikken om te snijden. Verder vind ik het prettiger om mezelf alles aan te leren zonder een boodschappentas met hulpmiddelen mee te slepen.’

Bij de revalidatie trof ze niet echt vergelijkbare gevallen. ‘De meeste mensen hadden een beenamputatie, vanwege suikerziekte. Die zijn vooral bezig met ervoor zorgen dat hun andere ledematen er niet ook af hoeven.’

‘Ik heb me rotgezocht, ook op Instagram, maar ik ken niemand anders met één arm die aan yoga doet. Wel wat meiden met een beenprothese, of voor hun hand of onderarm. Wat van mijn arm resteert, is te kort, of ik zou zo’n ding helemaal om me heen moeten binden. Je hebt ook van die bionic arms, waarmee je drie jaar moet trainen om een glas water te pakken. Dan pak ik dat glas wel met rechts.’

Terug in Leiden pakte ze meteen haar studie weer op. ‘Vanuit het LUMC volgde ik via Skype al college bij de Leidse Hindi-docent. Dat vak heb ik wonderbaarlijk genoeg gehaald. Met een 5,5, maar toch. Nu volg ik nog een Hindi-vak en schrijf ik mijn scriptie. Een taal leren is best lastig met geheugenverlies én als je niet kunt schrijven, maar in augustus hoop ik mijn bachelor te halen.’

Ze is al aangenomen voor de master International Development Studies aan de Universiteit van Amsterdam. Verder gaat ze bloggen over haar ervaringen voor Glamour.nl. Deze maand staat er ook een interview met haar in het magazine. ‘En ik ben bezig met het schrijven van een boek, over alles. Ook hoe yoga en boeddhisme me geholpen hebben. In Dharamsala, de woonplaats van de Dalai Lama, vroeg een monnik me ooit: "Stel, je verliest morgen je arm, ben je dan een deel van jezelf kwijt?" En inderdaad: ik ben geen ander persoon geworden.’