Ik zie het als een maatschappelijke plicht om enquêtes in te vullen als dat me wordt gevraagd. Alles om de wetenschap verder te helpen - zelfs al gaat deze over mijn koopgedrag wat betreft peulvruchten.

Naar welke verpakking van groenteconserven mijn voorkeur uit gaat? Glas, want die was ik dan af om daarna een half uur lang met rozijnenvingers dat etiket eraf te peuteren in een teiltje met lauw water. En dan kwak ik er een kruid van de toko in dat ik nodig had voor één recept en daarna nooit meer ga gebruiken. Enfin, ik kan die potjes dus hergebruiken.

De mate waarin ik hinder ervaar tijdens het openen van een blik groenteconserven? Sowieso vijf: zeer veel hinder.

Of ik interesse heb in groenteconserven in een fles met een doseerdop? Nee, dat dan weer niet. Leeftijd? Twintig. Geslacht? De enquête geeft me twee opties: man of vrouw.

De toegevoegde waarde van de vermelding van mijn geslacht op mijn OV-chipkaart zie ik niet zo in, bij een enquête voor een onderzoek doe ik dat wel. Dan kun je allemaal van die kekke vergelijkende staafdiagrammen maken in SPSS en dat stemt de mens gelukkig.

Er zijn echter twee kleine probleempjes die ik vaak terug zie in enquêtes. Komt ‘ie.

Ten eerste is het van belang om na te denken welke informatie je nodig denkt te hebben voor dat onderzoek en welke term daarbij hoort. Opfrissertje: geslacht gaat over biologische en fysieke kenmerken, genderidentiteit is waarmee je je identificeert. Meestal komen deze twee dingen overeen. Handig als je een zoveelste enquête invult waarin er naar je geslacht wordt gevraagd, maar waar genderidentiteit wordt bedoeld. Soms, echter, komen die twee niet overeen. En om die reden is het handig om na te denken over welke term je gebruikt.

Oké, je hebt de juiste vraag nu boven de opties gezet. Tel even hoeveel opties je hebt. Zijn het er twee? Lees dan vooral verder.

Zowel voor geslacht als voor gender zijn er meer dan twee opties. Niet iedereen wordt geboren met uitsluitend biologische kenmerken van één geslacht en niet iedereen identificeert zich als vrouw of als man. De mensen die zich niet identificeren (hetzij qua geslacht, hetzij qua gender), hebben twee keuzes bij het invullen van een enquête. Ze kunnen één van de twee vakjes aankruisen en op deze manier de vragenlijst niet naar waarheid invullen, of besluiten het geheel toch maar niet in te vullen.

Beide opties zijn niet in het voordeel van de persoon die iets met de resultaten moet gaan doen.

Gelukkig is er een hele makkelijke oplossing: een derde optie, die je ‘anders’ noemt. Kost je niets. En extra waarde toevoegen aan de ‘geslacht (of gender!) variabele’ in SPSS is echt niet zoveel werk. Zie het als maatschappelijke plicht.

Femke Blommaert studeert taalwetenschap