Tinde van Andel
Eerlijk is eerlijk, eigenlijk mag de onderzoekster bij Naturalis zich al professor noemen. Ze is bijzonder hoogleraar in Wageningen en in Leiden, betaald door Naturalis en door de aan de Leidse Hortus verbonden Clusiusstichting. Aan bijzonder hoogleraarschap kleeft toch echter maar al te vaak het stigma van hobbyisme of commerciële belangenverstrengeling, en geen van beiden zijn bij Van Andel aan de orde. Zij onderzoekt het traditionele plantengebruik in geneeskunst en magie bij verschillende gemeenschappen ('Bad tegen rondvliegende kogels'), en koppelt dat aan een vakkundige botanische onderbouwing: om welke plantensoorten gaat het nou eigenlijk? Die mix van biologie en culturele antropologie maakte het niet altijd makkelijk voor Van Andel om publicatie- en werkplekken te vinden. Hoog tijd dat daar een eind aan komt.
Monika Baár
Oorspronkelijk Hongaarse, maar heeft inmiddels aan universiteiten in half Europa gewerkt.
Baár is een cultuurhistorica die zich vooral bezig houdt met de geschiedenis van gezondheid, met bijzondere aandacht voor de geschiedenis van blindengeleidehonden. Werkt nu met een grote Europese subsidie aan onderzoek naar 1981, door de Verenigde Naties uitgeroepen tot ‘Jaar van de gehandicapten.’
.
.
.
.
.
Barbara Gravendeel
De media zijn dol op onderzoekers die heel veel verschillende dingen doen, maar genomics-expert Gravendeel zou misschien al verder zijn geweest als haar werk iets meer focus had. Ze doet forensisch DNA-onderzoek voor de douane, die bijvoorbeeld wil bepalen of een lading hout nou wel of niet van beschermde bomen afkomstig is.
Ze doet onderzoek aan het DNA van museumvoorwerpen (zoals de gorilla van Museum Boerhaave) en uitgestorven diersooren, naar geneeskrachtigheid van orchideeën, naar nieuwe manieren om DNA in kaart te brengen en nog veel meer. Ze heeft echter ook een groot netwerk, harkte verschillende beurzen binnen en heeft duidelijk geen tekort aan ideeën.
.
Lorenza Colzato
De in Italië geboren psychologe Colzato is een nog grotere wetenschappelijke alleseter. Publiceerde de afgelopen jaren onder meer over de psychologische gevolgen van drugsgebruik, muziek, computerspelletjes, geloof, stress, geurtjes, de gaydar, tweetaligheid, mediteren, genetica, voedsel en (vorige week nog) directe stimulering van hersengebieden met kleine stroompjes. Achter die enorme diversiteit zitten overigens wel degelijk overkoepelende ideeën: over hoe hersenen en aandacht werken, en over hoe mensen hun handelen aansturen.
.
.
Ingrid Jazet
Internist en diabetoloog bij het Leids Universitair Medisch Centrum. Afvalgoeroe Dr. Frank baseerde zijn dieet mede op haar onderzoek, maar de laatste tijd publiceert ze vooral over de fysiologische verschillen tussen Hindoestanen en autochtone Nederlanders. Nu krijgt één op de drie Nederlandse Hindoestanen suikerziekte. Als haar werk dat kan verminderen of vertragen, is er zowel in levenskwaliteit als op zorgkosten flink gewonnen.
.
.
.
.
Marieke Liem
Forensisch psychologe en criminologe, met net als Barbara Gravendeel een tijdje aan Harvard op haar cv. Sprak voor haar werk onder meer met “gewone” moordenaars en mensen die hun familie ombrachten. Bracht vorige maand een boek uit over haar onderzoek naar langgestraften, After life imprisonment. In dat werk pleit ze ervoor om zulke veroordeelden beter te begeleiden bij hun terugkeer in de samenleving.
.
.
.
.
.
Hermelijn Smits
Het menselijk immuunsysteem is een prachtig maar supercomplex geheel. Als alles werkt zoals het moet, beschermt het je tegen allerlei verschillende ziekmakers op manieren die zo slim zijn dat je ze zelf had willen verzinnen. Als het niet goed werkt, ziet het onschuldige zaken aan voor ziekmakers, en krijg je allergieën, astma of auto-immuunziektes. Immunologe en parasitologe Hermelijn Smits onderzoekt de cellen die de balans tussen goed en slecht bepalen, en de rol die ziekmakers als bacteriën en wormen daarin spelen. Dat ze daar onderzoekssubsidies voor binnenhaalt, mag gezien het belang van het onderwerp en het feit dat ze in deze kandidatenlijst staat niet verbazen.
.
.
.
Marie Soressi
Neandertalers zijn decennialang afgeschilderd als een soort debielen. Dat beeld is meer en meer aan het kantelen, mede dankzij Leids onderzoek naar het gebruik van gereedschap en vuur bij onze naaste verwanten. Française Marie Soressi speelt een belangrijke rol in dat onderzoek, en schreef er mooie publicaties over in prestigieuze bladen. Dat valt niet alleen Mare op: toen archeologen dit voorjaar een 175.000 jaar oude ring van afgebroken stalagmieten vonden, wisten ook Nature, Science en National Geographic haar te vinden voor commentaar.
.
.
.
Daniela Stockmann
Politicologe die onderzoek doet naar de gewone en sociale media in China. Reclame en sociale media veranderen de wereld, maar hoe werkt dat in een autoritaire staat? Haar boek daarover, Media Commercialization and Authoritarian Rule in China, won vorig jaar de Goldsmith Book Prize, een onderscheiding voor het beste boek over politiek en samenleving van het jaar. Haar huidige onderzoek richt zich onder meer op de eigenschappen van sociale media: wat zorgt ervoor dat mensen in actie komen, en zijn sommige media daar geschikter voor dan anderen?
.
.
.
Ester van der Voet
Is al bijna 28 jaar Associate Professor, en deed daarin allerlei dingen waarvan jonge wetenschappers elkaar vertellen dat je ze niet moet doen om hoogleraar te worden. Grote klussen voor de EU en Verenigde Naties, die resulteren in een enkel rapport in plaats van heel veel vakblad-publicaties. De succesvolle Delft-Leidse master Industrial Ecology uit de grond stampen, in plaats van meer onderzoek te doen. Het onderzoek dat ze wel doet, is mooi en belangrijk: het gaat onder meer over ecologische voetafdrukken, recycling, en de eindige beschikbaarheid van verschillende stoffen. Zou alsnog professor moeten worden, om de jonkies te laten zien dat er meerdere wegen naar Rome leiden.
.
.
Bij opstellen van dit lijstje bleek dat veel vrouwen die zich in de kijker hadden gespeeld, ondertussen al hoogleraar waren geworden. Vooral het binnenhalen van grote onderzoeksbeurzen lijkt een goede voorspeller. Je zegt natuurlijk ook net wat makkelijker tegen je baas dat je nu professor moet worden als je tonnen subsidie meeneemt bij een ‘nee’. Met een verse Europese grant van anderhalf miljoen op zak kan archeologe Andrea Waters in elk geval met vertrouwen haar volgende functioneringsgesprek in. Haar onderzoek – zowel met schepjes als met deeltjesversnellers - richt zich op oude botten en tanden. Die leveren allerlei informatie op over ziekte en voeding van vroegere mensen.
Disclaimer
Deze lijst heeft niet de ambitie een compleet overzicht van alle professorabele vrouwen in en om de Universiteit Leiden te geven, maar eerder om een beeld van het aanbod aan vrouwelijk talent te schetsen. De bètafaculteit kent daarnaast zogeheten tenure trackers: veelbelovende wetenschappers die een loopbaantraject aangeboden krijgen dat in principe tot het hoogleraarschap moet leiden. Vrouwen op zo’n tenure track – onder inzendingen van een mooie Nederlandse vertaling verloten we een boekenpakket - zijn weggelaten omdat dat traject hun geschiktheid al onderstreept. Anderen zullen over het hoofd zijn gezien. Als u zo iemand bent of kent: vertel het ons dan vooral. Nog belangrijker: vertel het de bazen die nieuwe hoogleraren benoemen.
Door Bart Braun