Wetenschap
Vaccinatieziekte
donderdag 2 juni 2016

Neuroloog Gert Jan Lammers van het Leids Universitair Medisch Centrum schreef mee aan een intrigerend artikel in Expert Review of Vaccines, over rare bijwerkingen van vaccinaties. Sinds 2010 zijn er verdenkingen dat een bepaalde Britse griepprik de slaapstoornis narcolepsie kan veroorzaken, waarbij patiënten ’s nachts moeilijk slapen, maar overdag doodop zijn en plotseling in slaap kunnen vallen. Er zijn acht studies naar gedaan met sterk uiteen lopende schattingen van het risico.

Het grote probleem is dat narcolepsie vrij zeldzaam is, en moeilijk te diagnosticeren. Tussen het begin van de ziekte en de diagnose kan algauw tien jaar zitten. Dat maakt onderzoek naar het verband tussen zo’n ziekte en een vaccin moeilijk: vanaf wanneer kreeg iemand nou precies die vermoeidheidsklachten? Als er eenmaal een link tussen vaccin A en ziekte B is gelegd, wordt de kans dat artsen dat verband gaat bevestigen al snel groter – bijvoorbeeld omdat artsen sneller aan ziekte B denken als ze erover gelezen hebben. Dat gebeurt óók als A in werkelijkheid helemaal geen B veroorzaakt, laten Lammers en co zien met behulp van een wiskundige simulatie. De hoogste risico-schatting in hun model komt zelfs hoger uit dat de hoogste gevonden risicoverhoging op narcolepsie door deze griepprik. Dat betekent overigens niet dat het vaccin dus geen narcolepsie veroorzaakt; de auteurs onderstrepen dat zoiets uit langer lopend onderzoek duidelijk moet worden.