Cultuur
Naakt op de snijtafel
De Belgische broers Walschaerts beschouwen dat rare dier waar de hemel en de hel in schuilen.
Vincent Bongers
woensdag 20 april 2016
'Wat is er nou bijzonder aan een blote kerel?' © Johan Jacobs

‘Ik lig op een snijtafel. Mijn broer is een wetenschapper, of wellicht zelfs een god. Die bestudeert mijn lichaam. Beschouwt het wezen dat voor hem opgebaard is. Analyseert mij als ware hij een lijkschouwer,’ zegt Raf Walschaerts (50) die samen met zijn jongere broer Mich (47) het Belgische cabaret duo Kommil Foo vormt. Vrijdag spelen ze in Leiden de voorstelling Schoft.

‘Een minuscuul doekje dekt mijn kruis af’, aldus Walschaerts. ‘In de try-outs was ik helemaal naakt. Maar vooral omdat het de eerste scène is van het stuk, werkte dat niet helemaal. Je ligt daar bewegingsloos, als voor dood. Wellicht wordt de aandacht van het publiek dan niet naar de inhoud van de scène getrokken, maar staren de bezoekers vijf minuten naar mijn fluit. Als je het publiek al een tijd mee hebt genomen in de voorstelling, werkt het wel. Verderop in het stuk geven we ons wel letterlijk bloot. Het is geen exhibitionisme. Sommige dingen die je zegt, krijgen een andere betekenis als je naakt bent. Het laat je ook in al je kwetsbaarheid zien. Sommige scènes kun je gewoon niet met kleren aan doen.’

‘Dat is best vreemd eigenlijk’, vervolgt hij. ‘Een blote kerel; wat is daar nou bijzonder aan? Dat zie je elke dag voor de spiegel. Het is toch een taboe. Het geeft een bepaalde spanning. De bezoeker schuift naar voren, naar het puntje van de stoel.

‘Ik vind het lastig om uit te leggen waar Schoft over gaat. Die vraag krijgen we natuurlijk vaak. Al onze voorstellingen gaan in zekere zin over de mens, maar in dit stuk pakken we het abstracter aan. We dachten: “We gooien een mens op tafel en gaan ontleden.” Als ik het zo beschrijf, klinkt het heel erg banaal eigenlijk.

‘In ons mensen huist de engel én de duivel. Een moordenaar-verkrachter als Marc Dutroux, of iemand die aan het koord van een bomgordel trekt in Zaventem. Het is toch stunning dat een mens tot zoiets in staat is. Maar de mens kan zich ook compleet wegcijferen en opofferen. We geven geen verklaring waarom iemand terrorist wordt. Houden geen verhalen over de sociaal-economische achtergrond van iemand die zich opblaast in Brussel. Hangen het niet op aan religie. We geven geen moreel oordeel.

‘We acteren zo weinig mogelijk. In een scène speel ik Rosa Parks, de zwarte vrouw die in 1955 in Alabama weigerde haar plaats in de bus op te geven aan een blanke. De start van de burgerrechten-beweging in de Verenigde Staten. Zij staat voor de moedige kant van de mens. Ik ben Rosa Parks en mijn broer stelt mij gewoon een vraag. Ik maak er geen typetje van. Dat doen we nooit.

‘Het is lastig om in honderd minuten de mens te ontleden. Maar soms kijk je naar een schilderij en krijg je het idee dat je ineens iets helemaal begrijpt. Muziek kan dat effect ook hebben. In de voorstelling proberen we het publiek dat gevoel te geven. Even later besef je je natuurlijk wel dat er nog een miljoen andere perspectieven zijn.’

Kommil Foo, Schoft. Leidse Schouwburg, Vrij 22 april, € 11-25