Huntington

De ziekte van Huntington is een ongeneeslijke genetische tijdbom. Op een gegeven moment begint de lichamelijke en geestelijke aftakeling die je uiteindelijk zal doden. Niet heel verrassend dat de patiënten vaker zelfmoordneigingen hebben dan gezonde mensen: ongeveer een vijfde van de Huntington-patiënten die de Leidse epidemiologe Marloes Hubers ondervroeg had de maand voor het gesprek zelfmoordgedachten. Mensen die weten dat ze drager zijn van het tijdbom-gen zouden dan ook op zelfmoordneigingen gescreend moeten worden, meent de promovenda.

Als Huntington-patiënten die gedachten ook uiten, is dat een voorspeller dat ze ook daadwerkelijk een poging gaan doen: de kans wordt dan drie tot acht keer zo hoog. Ook depressiviteit is een risicofactor. Hubers zocht voor haar promotieonderzoek ook naar biologische voorspellers – stofjes in het bloed -, maar die lijken er niet te zijn. De onderzoekster hoopt vandaag op haar bevindingen te promoveren.

Palau

In het politicologenblad Party Politics beschrijft de Leidse politicoloog Wouter Veenendaal een situatie die het tegenovergestelde is van de titel van het tijdschrift: partijloze politiek. In Polynesië liggen zes staatjes die er een democratie zonder partijen op na houden. De geringe grootte van de eilandstaten – allen met minder dan 100.000 inwoners – helpt verklaren waarom ze zonder partijen toe kunnen: in een kleine gemeenschap liggen de belangen minder ver uit elkaar, en zijn de manieren om met conflicten om te gaan informeler. Veenendaal legt de nadruk op de eilandengroep Palau, die zo’n 21.000 inwoners telt. Van de Tweede Wereldoorlog tot in de jaren tachtig waren de Amerikanen daar de baas, en de huidige staatsinrichting van Palau is vrijwel identiek aan de Amerikaanse – de verkiezingen zijn zelfs op de zelfde dag als in de VS. Die democratie wordt gecombineerd met de traditionele leiderschapsaanpak, die bestond voor de eerste kolonisten kwamen.

Bij gebrek aan partijen zijn clan-, familie- en dorpsverbanden erg belangrijk om verkozen te worden, en de traditionele leiders hebben relatief veel invloed. Dat laatste compenseert voor de nadelen van het eerste, volgens de Palauërs die Veendendaal sprak. Juist de mensen die niet democratisch gekozen zijn, helpen bij het functioneren van de democratie, concludeert hij.

Leesvrees

De meeste kinderen beginnen als enthousiaste lezers, maar tegen het eind van de basisschooltijd loopt de leesmotivatie terug. Dat komt de ontwikkeling van leesvaardigheid niet ten goede. Als ze vervolgens als gevolg daarvan nòg minder gaan lezen, blijven ze vrijwel verstoken van het geschreven woord. Pedagoog Thijs Nielen onderzocht wat er precies aan de hand is met die a-geletterdheid.

Toegang tot een goede collectie boeken helpt een beetje: scholen die meedoen met een project dat meer boeken naar school haalt, hebben betere lezers in huis. Een digitale leeshulp kan kinderen die snel afgeleid zijn bij de les houden.

Nielens interessantste bevinding is echter dat sommige kinderen letterlijk leesvrees hebben. Moeilijk lezende kinderen besteden meer aandacht aan plaatjes die met lezen te maken hebben dan aan andere plaatjes, net zoals mensen met spinnenangst langer naar plaatjes van een spin kijken. Goede lezers besteden evenveel aandacht aan leesplaatjes als aan afbeeldingen die niets met lezen te maken hebben. Nielen hoopt dinsdag 26 januari te promoveren op zijn onderzoek.