Achtergrond
Uit de kast op je 68e
‘Misschien had ik eerder gewoon geen tijd voor mijn coming-out’, aldus Leny Wiggers. Ze is de hoofdpersoon in de documentaire Over The Rainbow, die op 11 oktober wordt vertoond in het COC. ‘Zo’n rondhuppelend oudje geeft jongeren hoop.’
Marleen van Wesel
woensdag 7 oktober 2015
Leny Wiggers in de heuvels van Lesbos: 'Ik heb drie keer de Elfstedentocht geschaatst. De laatste keer was ik 65. De marathon van New York heb ik drie keer gelopen en ik heb Luik-Bastenaken-Luik gefietst.' © Tara Fallaux

‘Ik heb de disco ontdekt, na mijn coming-out’, vertelt Leny Wiggers (84). Ze was toen 68. Met een abonnement op het magazine Zij aan Zij wist ze precies waar alle evenementen waren. ‘Ook lezingen hoor. En als allereerste reisde ik met een lesbisch groepje op leeftijd met de Trans-Siberië Express.’

De film Over The Rainbow, over Wiggers’ late coming-out én haar reislust, is dit jaar op filmfestivals over de hele wereld te zien. Zondag 11 oktober wordt de film vertoond in het Leidse COC-café De Kroon. Mét Wiggers, want die komt uit Leiden. De film is gemaakt door haar nichtje, documentairemaker Tara Fallaux. Zij raakte gefascineerd door de reisverhalen van haar tante.

‘Na mijn coming-out ging ik naar Lesbos, waar elk jaar in september een vrouwenfestival gehouden wordt’, zegt Wiggers. ‘Ik kwam zó enthousiast terug, net een puber. Ik ging altijd al overal kamperen, dikwijls met de fiets. Langs de Highway 1 door Californië, door Vancouver. En ik heb veel geklommen. In Frankrijk, Zwitserland, Oostenrijk en op Himalaya-expeditie in Nepal. Alles wat ik wilde doen heb ik gedaan, daar heb ik geen spijt van.’

Na het overlijden van haar moeder, voor wie ze de zorg op zich genomen had, vertrok ze op fietsvakantie naar Nieuw-Zeeland. En daar werd ze verliefd, op een vrouw. ‘Toen ik ontdekte hoe het werkelijk zat met mij, was ik ontzettend kwaad op mezelf. Een erg hoog IQ kon ik nooit hebben: ik had me nooit afgevraagd waarom ik niet aan trouwen en kinderen was begonnen.’ Verliefd was ze wel eens geweest, realiseerde ze zich later. ‘Maar zo benoemde ik het niet. De eerste keer, toen ik een vrouw om haar foto vroeg, kreeg ik nog de vraag: je bent toch niet van de verkeerde kant?

‘Een tante zei na mijn coming-out: jammer dat je moeder dit niet heeft geweten. Thuis werd niks gek gevonden. Je moest iedereen accepteren, of iemand nu scheel was of stotterde. Dat gold ook voor politiek. Ik ging naar Amsterdam om te protesteren tegen de oorlog in Vietnam. Ik denk trouwens dat mijn moeder al lang een idee had.

‘Ik heb drie keer de Elfstedentocht geschaatst. De laatste keer was ik 65. De marathon van New York heb ik drie keer gelopen en ik heb Luik-Bastenaken-Luik gefietst. Ik durfde nauwelijks nog aan een nieuwe sport te beginnen.’ Ze blijft even stil. ‘Misschien heb ik eerder gewoon geen tijd gehad voor mijn coming-out.’

Recentere schaatsopnames hebben de film niet gehaald. ‘Ik heb ook nog heel hard achter een auto aangefietst, maar dat zit er ook niet in. Je ziet me wel in een kayak. En wat ik wél laat zien, vinden mensen ook knap: fysio-oefeningen, of dat ik na de disco thuis met een kruik in bed kruip.’

Door een ingezakte rugwervel staat die disco even op een laag pitje. ‘Misschien ga ik nog wel eens, met een paal in de buurt, of iets waaraan ik me kan vastpakken. Ik moet niet nóg eens vallen, dan beland ik in een rolstoel.’

‘Laatst was ik te laat bij de treindeur, waardoor de trein alweer verder begon te rijden naar Den Haag Centraal. Uiteindelijk moest ik op Holland Spoor een hele poos wachten op een nachttrein terug. Dat geduvel wilde ik niet nog eens, dus bij een volgende rit liep ik eerder de trap op. De trein ging net vol in de remmen, dus ik viel languit achterover. Het is net als bij een bouwval. Als je één stut weghaalt, zakt de hele boel in elkaar.’

Daar gaat de film ook over: ouder worden. ‘Er zit een tumor in mijn hoofd, maar ik durf me niet te laten opereren. En hoewel ik veel gesport heb, kan ik blijkbaar toch niet omgaan met de pijn. Maar het allerergst is de afhankelijkheid.’ Maar, zegt ze: ‘Ik moet niet mopperen. Ik ben vroeg de VUT ingegaan, daardoor heb ik al die reizen kunnen maken. En je leert zo wie je vrienden zijn, die echt van je houden.’

Dat zijn vooral veel jonge mensen, zo blijkt ook uit de film. Overal wordt ze aangesproken: in de disco, op Lesbos of tijdens de Gay Pride. ‘Het geeft jongeren hoop, zo’n oudje dat nog tussen hen rondhuppelt. Ik voel me een soort icoon.’ Ook wel voor ouderen overigens. ‘Iemand van 48 vertelde me dat ze na het zien van de film niet nog twintig jaar ging wachten met haar coming-out. Nu had ze al vijf weken een vriendin. Liefde kan altijd bestaan.’

De liefde die Wiggers in Nieuw-Zeeland ontdekte, bleef niet, maar ze heeft sindsdien dus wel een heel netwerk. ‘Dat kwam van pas bij het crowdfunden van de film. We mikten op 8500 euro in 45 dagen. Dat lukte binnen een maand. Daardoor konden we ook filmen op Lesbos.’

Afgelopen maand was ze daar weer. ‘Aan alle kanten had ik iemand mee. Mijn aan- en uitkleedploeg noem ik ze. Zondag gaan ze mee naar de film.’

‘Op Lesbos heb ik trouwens nog wel gedanst met een vrouw, die zei: nu kunnen we éindelijk een slow dansen. Dat wilde ik nooit. Ik deed ooit wel aan stijldansen, maar dat was geen succes. Ik had natuurlijk willen leiden.’

Coming Out Dag

Voor het eerst wappert er dit jaar een regenboogvlag aan het Academiegebouw, en ook bij kanoclub Levitas. ‘De vijf grote verenigingen hijsen de vlag ook weer’, vertelt COC-bestuurslid Ivo Spronsen. Evenals het Leids Universitair Medisch Centrum, de brandweer, de politie, verschillende scholen en zorginstellingen.

Op 8 oktober wordt aan de Nieuwe Beestenmarkt een permanent regenboogzebrapad onthuld, iets anders dan de ‘gaybra’s’ in andere steden. Spronsen: ‘Vaak zijn de strepen gekleurd, maar de wet schrijft voor dat een zebrapad uit witte strepen op asfalt moet bestaan. De kleur van het asfalt maakt niet uit, dus onze zebra heeft witte strepen óp een regenboog.’

Andere activiteiten rond Coming Out Dag (11 oktober): op donderdag 8 oktober start de fototentoonstelling ‘Jezelf zijn’ op het Gerecht; en om 19.30 is de filmvertoning 5000 Roebel in Trianon. Op vrijdag is er om 19.30 een studentenworkshop in Odessa. Op zaterdag is er om 20.00 uur een cocktailparty in COC De Kroon met de onthulling van gender free wc’s, en een preview van de theatervoorstelling Sugar Daddy van De Nachtdieren (15, 16 en 17 oktober in Theater Ins Blau). Op zondag 11 oktober is er om 11.45 een Roze Dienst in de Hooglandse Kerk en om 19.30 wordt in De Kroon de film Over The Rainbow vertoond.