Worden mensen met schulden verkeerd benaderd?
‘Er wordt vaak alleen in negatieve zin gesproken over het hebben van schulden. Als je geld tekort komt dan is dat iets om je voor te schamen. Het is een taboe. De drempel is erg hoog om er iets aan te doen. En als die stap naar de hulpverlening dan uiteindelijk wordt gezet dan zijn de problemen al erg moeilijk op te lossen. Het ontbreekt aan sociale steun aan schuldenaren. Het is belangrijk dat bedrijven, gemeenten en andere instanties beter samen werken om schuldenproblematiek aan te pakken.’
Wat gaat er fout?
‘Hard pushen om geld binnen te krijgen, heeft geen zin. Dan komt er met veel moeite één keer een betaling, maar dan worden de onderliggende problemen niet opgelost. Er ontstaat dan ook een gevoel van wantrouwen bij de schuldenaar. De instanties die geld eisen, luisteren niet en willen alleen de centen.
‘Door vanuit een schuld te denken, komt iemand lang niet altijd verder en is de kans groot dat het weer misgaat. Het levert meer op als iemand een perspectief wordt geboden.
‘Vaak is de hulpverlening onvoldoende toegesneden op individuele gevallen. Je kunt door een grote tegenvaller geld tekortkomen of de administratie niet op orde hebben en uiteraard meer uitgeven dan er binnenkomt. Of het is een combinatie van deze factoren die tot financiële problemen leidt. Als je weet wat er aan de hand is, kun je gerichter hulp bieden.’
Wat moet er gebeuren?
‘Het moet bijvoorbeeld laagdrempeliger. Dat begint al bij de schuldeiser. Ga in gesprek met wanbetalers. Veruit de grootste groep wil gewoon betalen. Er is een minderheid die de boel belazert. Het heeft veel meer zin om welwillende mensen beter te helpen. Nodig iemand die achterloopt uit voor een gesprek. Het is belangrijk dat er een cultuur ontstaat van “wij gaan je helpen.”
‘Het kan ook veel eenvoudiger. Een deurwaarder die de opdracht heeft om beslag te leggen op het deel van het loon verstrekt een inkomsten\uitgavenformulier aan de schuldenaar. Dat formulier kan eenvoudiger, bijvoorbeeld in overzichtelijke blokken. Het is heel belangrijk dat precies duidelijk wordt wat de financiële situatie van een persoon is. Anders wordt er wellicht beslag gelegd op een te groot deel van het salaris.’
Wat is gezond financieel gedrag volgens u?
‘De belangrijkste stelregel ligt voor de hand: Geef niet meer uit dan er binnenkomt. En daarbij moet er ook rekening worden gehouden met plotselinge onvoorziene uitgaven. Dat is helder maar daarna wordt het al snel schimmiger.’
Hoezo?
‘Elk geval en elke situatie is anders. Het is niet zo dat er regels zijn die altijd zijn toe te passen. En de ideeën over financiële regelingen veranderen ook. Je werd eerst uitgelachen als je geen beleggingshypotheek nam. Maar diegenen die deze hypotheek afsloten, zitten nu in de problemen.
‘Er zijn wel wat algemene tips. Stel bijvoorbeeld één keer per jaar een begroting op. Zorg verder dat je een financiële buffer aanlegt en breng je administratie op orde.’
Komen er door het sociaal leenstelsel meer studenten in schuldenproblemen?
‘Dat weet ik niet. Het is wel lastiger om na de studie een leven op te bouwen. Je moet nu als je een baan hebt na twee jaar gaan afbetalen. Dan blijft er minder geld over om een huis van te kopen, bijvoorbeeld. Dat draagt een oud-student toch met zich mee.’ VB