Nieuws
Biogloei - Misbruik - Glutenverteerder
woensdag 10 juni 2015

Biogloei

De deels Leidse fysicus Maarten de Jong werkt mee aan een reuzenproject om neutrino’s uit de ruimte mee op te sporen. Die zijn berucht lastig te vinden; dus bouwen De Jong en zijn collega’s mee aan een netwerk van onderzeese bollen met meetapparatuur erin: KM3Net. De aarde wordt dagelijks bekogeld met miljarden neutrino’s per vierkante centimeter, maar die krengen zijn zo klein dat ze vrijwel overal doorheen vliegen. Maar soms, heel soms, botsen ze met een atoomkern, en dan komt er een klein lichtflitsje vrij. De bollen van KM3Net moeten die flitsjes meten.

Sinds 2009 hangen er al wat testbollen in de Middellandse Zee, ten oosten van het Italiaanse Capo Passero, en ten westen van het Griekse stadje Pylos. Ze hangen op zo’n drie kilometer diepte.

Het zou daar pikdonker moeten zijn, maar dat is het niet: die detectoren vangen licht op. Blijkbaar zendt het onderwaterleven op die diepte licht uit, net zoals de zeevonk die je op zomerdagen in Nederlands zeewater kan zien vanaf het strand. Hinderlijk voor astrofysici, maar biologen vinden dat juist leuk. Nioz-oceanograaf Hans van Haren publiceert binnenkort samen met De Jong in Astroparticle Physics, over de bioluminescentie die de bollen hebben gemeten. Die blijkt vooral bij Pylos af te hangen van stromingen en het getij.

Misbruik

Seksueel misbruikte kinderen zijn vaker depressief, ongezonder en hebben een lagere dunk van zichzelf. In een overzichtsartikel in Agression and Violent Behavior bespreekt pedagoge prof.dr. Lenneke Alink samen met een aantal collega’s van de Vrije Universiteit de gevolgen van seksueel kindermisbruik op de overgang naar volwassenheid bij de slachtoffers.

‘Volwassenheid’ laat zich natuurlijk moeilijk definiëren. De onderzoekers keken daarom naar een aantal graadmeters: opleiding, werk, relaties, dat soort zaken. Misbruikslachtoffers hebben ietsje minder vaak een baan, en ze verdienen gemiddeld wat minder dan leeftijds- en geslachtsgenoten die niet misbruikt waren. Ze hebben minder vaak een hogere opleiding, en misbruikte meisjes worden vaker al als tiener zwanger. Als kind misbruikte vrouwen krijgen vaker relaties waarin geweld wordt gebruikt. Of dat voor misbruikte mannen ook geldt, is onduidelijk – dat wordt veel minder vaak onderzocht.

De auteurs geven verschillende verklaringen voor de gevolgen van misbruik: misschien verstoort het misbruik de schoolprestaties, misschien vluchten de slachtoffers te vroeg de volwassenheid in, misschien worden kinderen uit kansarmere omgevingen vaker misbruikt.

Opvallend is dat maar weinig onderzoeken onderscheid maken tussen chronisch of eenmalig misbruik, stellen Alink en co.

Glutenverteerder

Als je coeliakie hebt, moet je eten met gluten – een eiwit uit tarwe, rogge en gerst – vermijden als de pest. Da’s best lastig, want de rest van de mensheid gooit het overal in.

In het vakblad Alimentary Pharmacology and Therapeutics beschrijven Nederlandse wetenschappers, waaronder LUMC’ers Veronica Monserrat en Frits Koning, een test met een schimmel-eiwit dat gluten kan verteren. Je eet het samen met de gluten op, en dan breekt het in de maag al gluten af, zodat het niet meer aankomt in de dunne darm, waar het bij coeliakie-patiënten zoveel kwaad kan.

Voordat je zoiets aan mensen met glutenovergevoeligheid geeft, wil je eerst weten of het wel echt werkt. Dus gaven de onderzoekers hun eiwit aan mensen zonder coeliakie. Met buisjes die via de neus naar de maag en dikke darm van de proefpersonen gingen, namen de onderzoekers monstertjes.

Goed nieuws: het eiwit werkt zoals gepland – bij deze kleine groep van twaalf mensen zonder coeliakie, tenminste. Het vervolgonderzoek, met echte patiënten, komt eraan.

DOOR BART BRAUN