Cultuur
De boer bestaat niet meer
In Wij, Varkenland van de Vlaamse theatermaker Lucas de Man keert een jongen terug naar de varkensboerderij van zijn vader. ‘Dat iemand “van stad” het snapt, daar worden ze emotioneel van.’
Bart Braun
woensdag 28 januari 2015
Lucas de Man: ‘Alles moet sneller, goedkoper, efficiënter.’ © Corneel de Wilde

‘Voor een groter project waar ik aan werk, wilde ik een beeld van het varken neerzetten. Daarom ging ik met boeren spreken. Ik ben daar heel naïef heen gegaan: misschien hadden ze wel een paar leuke quootjes die ik kon gebruiken, hoopte ik. Toen ik daar kwam, bleek hun wereld heel sterk te lijken op die van mij.

‘Het is een wereld die je misschien wel kent, waarin het oervak wordt overschaduwd door een groter systeem. Alles moet sneller, goedkoper, efficiënter. Dat gebeurt overal: bij kunstenaars, journalisten, bakkers, noem maar op. Ook – juist – bij varkensboeren.

Wij, varkenland gaat over twee broers. Eentje wil ridder worden, en later via zijn kunst de wereld veranderen. De ander neemt de varkensboerderij van hun vader over, vanwege zijn passie voor de beesten. Maar de wereld waarin hij terechtkomt, is een andere wereld dan waar hij is opgegroeid. De massaliteit is enorm, het voer wordt verhandeld op de beurs, en de prijzen staan continu onder druk. De wereld verandert, en de boer zoals we hem kennen bestaat niet meer. Die problemen kunnen alleen opgelost worden als we met z’n allen meer betalen voor ons varkensvlees, maar die dag is nog ver weg, vrees ik.

Eén Vandaag noemde Wij, Varkenland “theater voor mensen die niet naar theater gaan.” De voorstelling krijgt veel sterren in de theaterbladen, en dat is heel leuk voor mijn ego. Dit stuk bereikt echter ook de mensen die normaal niet naar theater gaan, omdat ze het bijvoorbeeld te abstract vinden. Die komen omdat ze die iets hebben met het thema: hoe mensen hun passie verliezen aan het economisch systeem. En we trekken een enorm publiek uit de agrarische sector.

‘Het eerste dat de boeren me vragen na de voorstelling, is of ik een boerenzoon ben. Dat ben ik niet, en dat verbaast ze. Dat iemand “van stad” het snapt, daar worden ze emotioneel van. Het stuk is ook confronterend: boeren zijn de snelst groeiende groep zelfmoordenaars in Vlaanderen, maar dat onderwerp is nog behoorlijk taboe. “Je vertelt de waarheid”, zeggen ze, en dat is voor hen zo essentieel.

‘Hoofpersoon Stijn, de zoon die terugkeerde naar de boerderij van zijn vader, beseft natuurlijk dat ridder zijn niet meer van deze tijd is. Toch pakt hij zijn zwaard op, en gaat hij verder. En ik? Ik blijf theater maken, en kunst. Ik heb gezien wat het kan doen als ik zulke dingen maak, dus ik ben mijn passie nog niet kwijt.’

Lucas de Man, Wij, Varkenland

Theater Ins Blau

Wo 4 februari, 20:30 u, vanaf € 14,50