Columns & opinie
Brief: Meisje met de parel
woensdag 21 januari 2015

In Mare 14 staat een opmerkzame visie van professor Vincent Icke op Vermeer en zijn Meisje met de parel uit de collectie van het Mauritshuis te lezen. Icke zegt dat de oorbel is gemaakt van spiegelend gepolijst metaal, en dat parels bovendien niet weerspiegelen. Vermeer schilderde kortom “Het meisje zonder de parel.”

Op de vraag of Vermeer gewoon niet wist hoe hij een parel moest schilderen antwoordt Icke: ‘Het mooie van het Mauritshuis is dat je vlakbij de schilderijen kan komen. Een blik op de stofuitdrukking en het penseelgebruik en je weet: dit is naar het leven geschilderd.’

Wat weerspiegelt deze visie nu eigenlijk? Dat de door Icke bepleite opmerkzaamheid het toch niet kan stellen zonder nieuwsgierigheid. Bijvoorbeeld nieuwsgierigheid naar de reden waarom het schilderij heet zoals het heet: ik sluit niet uit dat die naamgeving is ingegeven door de beschrijving van dit schilderij in de catalogus van 1890 van Pulchri Studio ‘… In het linker oor een groote parel’.

Kon Vermeer geen parels schilderen? Vergewis u van Vermeers vaardigheid door vergelijking met de parels in uw eigen collectie, of, als dat meer voor de hand ligt, zie Vermeers schilderij Het parelsnoer en oordeel. Daar moet je dan wel voor naar Berlijn en dat is wellicht lastig met (mijn bron) de oeuvrecatalogus Vermeer van Albert Blankert, John Michael Montias en Gilles Aillaud (1987/1992) onder de arm.

Wellicht helpt een blik in de inventarislijst van Vermeers inboedel bij diens overlijden in 1675: veel uit die lijst op de weinige schilderijen die het indrukwekkende oeuvre van Vermeer vormen komt met zekere regelmaat voor: het beroemde gele jakje afgezet met hermelijn, het blauwe jakje met wit bont, en (oor)sieraden waaronder … parels, bij de vele ontmutste dames met blote oren op Vermeers schilderijen. Die onthutsende nieuwsgierigheid naar wat er al bekend en met het blote oog zichtbaar is miste ik.

Ronald E. Kon

LIAS/Midden-Oostenstudies/Arabisch