‘De titel van de voorstelling is een knipoog naar utopia, het tegenovergestelde van dystopia’, zegt cabaretier Jan Jaap van der Wal. ‘De voorstelling gaat over privacy en over hoe wij overgeleverd zijn aan machines. De opkomst van de technologie is voer voor grappen. Dat een apparaat ons moet vertellen waar we naar toe moeten’, zegt hij smalend over navigatiesystemen.
Niet veel later klinken er steeds snellere piepjes door de telefoon. ‘Wacht even hoor, ik moet even inparkeren.’
Hoewel het thema van de voorstelling vastligt, improviseert Van der Wal ook veel op basis van de actualiteiten. ‘Als ik een idee heb voor een voorstelling, dan begint het schrijfproces. Dat speelt zich af in mijn hoofd. Als ik dingen onthoud, dan waren ze blijkbaar de moeite waard. Die verhalen heb je in je achterzak, maar hoe je het insteekt is op die avond te besluiten. Ik maak ook veel uitstapjes. De voorstelling gaat over de verschillen tussen generaties, over ouder worden en kinderen krijgen, over Bassie en Adriaan en tiramisu.’
Van der Wal is de eerste comedian die de concertzalen in gaat, en tot nu toe bevalt het goed. ‘Het is rauw en snel, minder braaf: een goede match met stand-upcomedy. De voorstellingen beginnen over het algemeen wat later op de avond en het publiek is jonger. Mensen drinken een biertje in plaats van koffie. Ze staan tussendoor ook gewoon op om bier te halen of naar de wc te gaan. Als ik dat zie, maak ik er natuurlijk een grap over. In het theater kijk je naar een zwart gat, hier zie je alles.’
In het voorjaar stond hij al in Paradiso en in Het Paard. ‘Normaal sta je in het theater en denk je: “Hier heeft Herman van Veen nog gestaan.” Nu denk je: “Hier heeft John Mayer nog gestaan.” De sfeer is anders, maar er is nog een voordeel. Poppodia boeken hun acts korter van tevoren. Als je het theater in wilt, moet je anderhalf jaar van tevoren precies kunnen vertellen wat je daar gaat doen. Vervolgens heb je hele blokken in je agenda staan. Shows voelen dan als moeten. Ik vind het leuk om dingen uit te proberen, ook op tv, dat kan niet als je agenda al vol staat.’ Hij sluit dan ook niet uit dat meer van zijn collega’s de concertzalen in trekken.
De afgelopen maanden trok Van der Wal met Dystopia door Vlaanderen. ‘Dat werkte heel goed. De Belgen luisteren aandachtig en zijn heel talig. Ik heb mijn programma niet speciaal op België aan hoeven te passen.
‘Natuurlijk heb ik de plank ook weleens misgeslagen. Een van de clous ging over Prénatal, maar in België heet die winkel de Prémaman. Die grap ging dus volledig op zijn bek. Het publiek lachte ook niet beleefd, het bleef ijzig stil. Maar over het algemeen vielen de verschillen mee. Ze wisten zelfs wie Sterretje uit Oh Oh Cherso is. Dat is niet bepaald een culturele verrijking, maar wel zo gemakkelijk.’ PM
Gebr. De Nobel
8 jan, 20 u, € 15