Nieuws
Universiteiten sluiten deal Open Access
Universiteitskoepel VSNU en wetenschapsuitgever Springer zijn akkoord over Open Access.
woensdag 26 november 2014

Wetenschappers publiceren de resultaten van hun onderzoek in vaktijdschriften. Die vakbladen zijn digitaal toegankelijk, maar niet voor iedereen. Normale mensen lopen tegen een paywall aan, en universiteiten betalen miljoenen voor toegang tot de titels die mede door hun eigen personeel volgeschreven worden.

De Nederlandse universiteiten en het ministerie van Onderwijs willen af van die situatie. Publicaties moeten Open Access worden, zodat iedereen ze gratis kan lezen. De uitgevers krijgen hun geld in de vorm van publicatiekosten, in plaats van via de verkoop van stukjes en abonnementen. Die overgang naar Open Access is een belangrijke inzet bij de onderhandelingen tussen universiteiten en uitgevers – de zogeheten Big Deals – dit jaar.

Eerder liep de Big Deal tussen uitgeverij Elsevier en de VSNU vast, maar die met Springer is wel gelukt. De meer dan tweeduizend Springer-titels zijn dus volgend jaar gewoon toegankelijk voor universiteitsmedewerkers. Ook zullen ze keurig meebewegen met het voornemen van het ministerie van Onderwijs om in tien jaar alle publiek betaalde wetenschap uit Nederland openbaar aan te bieden.

‘Uit de onderhandelingen met Springer blijkt dat er wèl beslissende stappen naar open access gezet kunnen worden’, juicht de VSNU dan ook in haar persbericht. Ook wetenschaps-staatssecretaris Sander Dekker is blij, en spreekt van een stap in de goede richting.

‘Het is belangrijk dat grote uitgevers inzien dat open access de toekomst is van wetenschappelijke publicaties.’ Ondertussen zit de Big Deal met Elsevier nog steeds op slot.

Nog meer goed nieuws voor de aanhangers van Open Access: vanaf 2017 moet al het onderzoek dat is betaald door de Bill & Melinda Gates Foundation meteen in Open Access-tijdschriften staan. Openbaarheid met vertraging, zoals Nature en Science dat bijvoorbeeld aanbieden, is niet goed genoeg meer.

De extra kosten die dat met zich meebrengt, worden door de stichting betaald. De Nederlandse geldschieter NWO voert in 2015 een vergelijkbare regeling in voor haar subsidies.

De Gates Foundation geeft jaarlijks zo’n 724 miljoen euro uit aan haar gezondheidsprogramma’s; het merendeel daarvan gaat naar wetenschappelijk onderzoek. BB