Columns & opinie
Column: Lunchkristal
woensdag 14 mei 2014

Het beslissende moment in de loopbaan van iedere jonge wetenschapper valt tijdens de eerste congresdag, onmiddellijk na de laatste lezing voor de lunch. De aanwezigen hebben net beleefd maar niet al te uitbundig in hun handen geklapt voor het nogal zouteloze praatje, terwijl ze de congresmap al in hun linnen tasjes opbergen, opstaan en om zich heen spieden.

Dan begint het. De kaalhoofdige prominent is nog in gesprek met zijn al even prominente buur - die vast ook kaalhoofdig was geweest wanneer ze niet toevallig een vrouw was. Een groepje luidruchtige postdocs staat bij de deur grapjes te maken. De andere deelnemers kijken om zich heen en knipperen met hun ogen alsof ze net wakker geworden zijn uit een bizarre droom.

Uit deze vormeloze massa ontstaan binnen op geheimzinnige manier kristallen: de groepjes die samen gaan lunchen. Nu is het van belang om op het juiste moment de juiste plek in het kristal in te nemen.

De ene kaalhoofdige nodigt de andere uit, maar deze had al had afgesproken met een collega uit Missouri; die kan natúúrlijk ook mee, net als de twee promovendi die deze op sleeptouw genomen heeft en die allebei net een groepje vrienden hebben gemaakt, die zich graag bij het gezelschap aansluiten mét hun wat verlegen promotoren, alom erkende geleerden van het tweede garnituur, die altijd met zijn vijven gezamenlijk optrekken, zij het dat deze keer een van hen haar slungelachtige vriendje achter zich aan heeft hobbelen die niks met wetenschap heeft, maar wel inmiddels vriendschap heeft gesloten met de luidruchtige postdocs.

Voordat men vertrekt, moet nu eerst gewacht worden op de man uit Missouri die nog even naar huis moet bellen, zodat tijdens het wachten een kaalhoofdige even naar het toilet kan, waar hij nog is als het gesprek met Missouri allang is afgelopen, en ondertussen verschillende mensen even snel buiten zijn gaan roken, zodat tijdens het wachten op hun terugkeer Missouri alsnog een keer terugbelt.

Op een zeker moment komt de groep toch in beweging, op zoek naar een restaurant in het rustieke centrum. De eerste drie gelegenheden blijken geen ruimte te kunnen bieden aan een gezelschap van zoveel mensen, zodat uiteindelijk de groep toch uiteen moet vallen.

Dat is natuurlijk het moment waarop je moet proberen om ofwel in het groepje van de kaalhoofdigen te komen, wanneer je jong bent en wat van je loopbaan wil maken, ófwel in dat van de luidruchtige postdocs, wanneer je vooral plezier wil hebben.

Maar als dat gelukt is, ben je er nog niet. Je moet dan ergens vooraan in het nieuwe groepje komen te lopen naar de pizzeria waar voor jullie zessen wel plaats is, zodat jij als een van de eersten een plaats kunt uitzoeken en je zeker weet dat je niet aan de kant van de tafel terecht komt bij de muur, waar iedere poging om iets te zeggen onmiddellijk doodslaat omdat de geleerden van het tweede garnituur echt niet weten wat ze dáár nu weer op moeten zeggen, zodat iedereen al snel gedraaid zit naar de andere kant van de tafel, waar de geanimeerde gesprekken gevoerd worden en de carrières gemaakt.

Want je kunt jaren werken aan prachtig onderzoek, meeslepende lezingen en baanbrekende artikelen, maar wanneer je echt vooruit wil in de wereld moet je begrip hebben van het lunchkristalmoment.

Marc van Oostendorp is hoogleraar fonologische microvariatie