Cultuur
Verslaafd aan zelfdestructie
In het toneelstuk BUG vinden een man en een vrouw elkaar in een alles verzengende liefde. Maar dan beginnen ze overal kleine beestjes te zien. Tamar van den Dop: ‘Het is een echte mindfuck.’
Vincent Bongers
donderdag 10 april 2014
© Sanne Peper

Aan een stoffige weg ergens in Oklahoma ligt een motel dat zijn beste tijd heeft gehad. De airconditioning zoemt onaangenaam en weet de hitte maar niet te verdrijven. Agnes is onrustig, elk geluidje doet haar opschrikken.

Haar ex-man Jerry komt net uit de bak en het is een kwestie van tijd voordat hij haar opzoekt. En Jerry houdt van mensen pijn doen. Ze probeert haar zintuigen te verdoven met drugs en alcohol. Uiteraard wakkert de coke alleen de angst aan. Een vriendin die op bezoek komt, biedt wellicht redding. Ze brengt een man mee die anders is dan de white trash-klootzakken die Agnes normaal tegenkomt. Maar de mysterieuze Peter blijkt toch niet helemaal fris.

Dit lijkt de synopsis van een B-horror film met alle Americana clichés die de kijker kan bedenken. Toneelmaker en acteur Tracy Letts wentelt zich echter graag in deze overbekende beelden om deze vervolgens op de kop te zetten. In het stuk BUG, oorspronkelijk uit 1996 en in 2006 verfilmd door William Friedkin, scheert Letts langs de zelfkant en beschrijft hij hoe liefde en achterdocht een mens compleet in verwarring kunnen brengen.

De al jaren in Nederland werkzame Zweed Jakop Ahlbom neemt voor het eerst een al bestaand stuk onder handen. Tamar van den Dop vertolkt de rol van Agnes: ‘Ze is een heel eenzame vrouw die buitengesloten is van de wereld. Ze is bang voor haar ex-man die haar sloeg en die haar ook nu niet met rust laat. Peter is wel een beetje wereldvreemd, maar lief. Ze voelt zich vertrouwd met hem. Ze trekken steeds meer naar elkaar toe. In hun liefde gaan ze steeds meer in elkaar op. Ze zijn verslaafd aan hun eigen zelfdestructie.’

Peter is een oud-militair die een klap van de molen lijkt te hebben gekregen tijdens de Eerste Golfoorlog. Hij gaat zich steeds vreemder gedragen. En de twee creëren een eigen paranoïde wereld waar de angst voor kleine beestjes, bugs, een grote rol speelt. ‘Het woord bug heeft natuurlijk meerdere betekenissen. Het refereert ook aan afluisterapparatuur. Iets wat past in het complot denken van Peter.’

Volgens Van den Dop wijkt de versie van Ahlbom wat betreft tekst niet af van Letts. ‘We houden ons heel precies aan zijn vertaalde woorden. De plaats van handeling is Oklahoma.

De complottheorieën veranderen niet. Onze namen spreken we op zijn Engels uit.’

Ahlbom komt oorspronkelijk uit de mime en hij denkt heel erg in beelden. ‘Dit is zijn eerste stuk waar tekst zo’n grote rol speelt. Maar hij neemt zijn beeldachtergrond mee. Hij heeft een andere blik. Hij creëert een heel bijzondere sfeer met licht en geluid. Het is echt een eigen wereld. Het publiek stapt in een nachtmerrie; een echte mindfuck.’

Theater ins Blau

16 en 17 april, € 20