Op een nostalgisch moment verlang ik naar haar terug. Trouw, bescheiden. Een glimlach. Attent. Proper. Dartelend door de kantoortuin. Gewapend met notitieblok, agenda – mijn agenda, en dictafoon. De secretaresse. Die bureaucratische freule. Zonneschijnsel door de luxaflex. Soms zoek ik haar nog, op het secretariaat, bij de koffieautomaat, in de kantine. Ze is verdrongen door oprukkende ‘managementassistenten’ en ‘office managers’.
Daar volg je nu een heuse opleiding voor – ‘meedenken met managers’. Maar met deze titelinflatie verloor de secretaresse ook haar onschuld. Dartelen werd bulderen. Hakken werden praktische steunzolen. De charmante glimlach de norse blik van een kenau. De agenda op je bureau gekwakt, samen met je bonnetjes. Koffie? Je hebt toch twee benen?! Nooit meer bellen om je agenda voor de woensdag ‘schoon te vegen’.
Hiërarchie, rang, stand, gezag, het zijn vieze woorden geworden. Het schijnt dat Britten op rondreis door de Lage Landen zich al doodschrokken van het gebrek aan standsbesef van de Hollanders. En dat was begin twintigste eeuw. Daarna hebben ze zich hier te lande niet meer laten zien. Op een enkele academische banneling na.
De egalisering is doorgeslagen. De werkschuwe langharigen uit het Amsterdamse Maagdenhuis van 1969 hebben gezegevierd. (De heldenverering van dit tuig is sinds deze week compleet: bleke na-apers rolden hun slaapzakjes uit in de betonnen bunker van de VU. Ze verschansten zich in de universiteitskerk, op de twaalfde verdieping. Daar kwam toch niemand meer - wel schijnt het bestuur te hebben geëist dat de universiteitsmoskee met rust gelaten werd.)
Terug naar de egaliseringsmode. ‘Egaliscisme’. De vorstelijke universiteitscao maakt van het ondersteunend personeel prinsen, terwijl hoogleraren met opgerolde hemdsmouwen staan te worstelen met de ‘multifunctional’ - vroeger: kopieermachine. Het zou denigrerend zijn om daar een ondergeschikte mee op te zadelen, wie denk je wel niet dat je bent?
Terwijl juist de dienstbaarheid van die oude secretaresse zo’n fijne eigenschap was. Niets waar je haar blijer mee kon maken dan een taakje, een klus, een bescheiden verantwoordelijkheid. Maar nu verdeelt zij haar aandacht tussen roddelen, facebooken en het aanzitten bij managementsvergaderingen en sollicitatiegesprekken. Niet om te notuleren, maar om als ‘gelijke’ haar zegje te doen.
We zijn allemaal elkaars gelijken. Universiteiten moeten aan hun klantvriendelijkheid werken. Hoe dat eruit ziet? De hoofdredacteur van het juridische faculiteitssufferdje pleit voor meer online colleges - kun je tenminste lekker in je bed blijven liggen. Studenten - klanten -, hoogleraren en decanen. Innig verstrengeld in de ijzeren greep van gelijkheid, bedoezeld met de stroop van inspraakorganen, strompelen vastberaden naar de afgerond. Iedereen gelijk, niemand verantwoordelijk.
De persoonlijke secretaresse van D.M. Sanders worden? Het kan.
Tegen minimale stagevergoeding. Mail: d.m.sanders@mail.com