De twee bijzonder hoogleraren telecommunicatierecht komen beiden uit de praktijk. Serge Gijrath (1964) is partner bij C-Legal, een Amsterdams advocatenkantoor dat onder andere is gespecialiseerd in telecommunicatierecht. Gera van Duijvenvoorde (1965) werkt als advocaat voor KPN.
‘Ik heb als medewerker van KPN steeds te maken met regulering’, zegt Van Duijvenvoorde. ‘Je kunt zelfs wel zeggen dat het tot de kern van het bedrijf hoort. Dan draait het niet alleen om de nationale en internationale markt maar ook om veiligheid en privacy. Het gaat ook om de reputatie van het bedrijf.’
Het werken bij een telecomgigant en onderzoeker zijn bij een universiteit, bijt elkaar niet, zegt Van Duijvenvoorde. ‘Ik kan geheel onafhankelijk analyses maken en onderzoek doen. Ik heb ook met KPN hierover afspraken gemaakt.’
Gijrath: ‘Wij zijn onder andere allebei geïnteresseerd in vragen als: wie heeft er toegang tot netwerken? Kan de eindgebruiker kiezen uit alle aanbieders? En wie controleert dat?’
De introductie van steeds weer nieuwe diensten zorgen er voor dat de sector vaak verandert. ‘Skype en Whatsapp liften mee op al bestaande infrastructuren’, zegt Gijrath. ‘Skype verpakt je stem als data en verstuurt het via internet. Ze verdienen geld met reclame of proberen de gebruiker te laten overstappen op een betaalde dienst. Je kunt zeggen dat het handig is voor consumenten dat ze gratis kunnen bellen. Maar dat is één kant van het verhaal. De verminderde inkomsten, en dat gaat om grote bedragen, leiden er ook toe voor dat er minder geïnvesteerd wordt in bijvoorbeeld glasvezelnetwerken of nieuwe diensten voor mobiele telefonie. Dat kan ook nadelig uitpakken.’
Van Duijvenvoorde: ‘De EU en nationale overheden moeten gaan bekijken wat er gereguleerd moet worden en wat niet. Wat betekent deze nieuwe dienstverlening? Het gaat natuurlijk niet alleen om geld. Privacy en veiligheid zijn ook van belang.’
Gijrath: ‘Omdat het allemaal zo snel gaat, moet de regulering steeds aangepast worden. Een dienst als Skype viel eerst niet onder de internetbeveiligingsprotocollen. Nu wel.’
Eurocommissaris Neelie Kroes is in ieder geval de strijd aangegaan met de telecomsector. Bellen en internet moeten goedkoper worden. Kroes wil zelfs een Europese waakhond die telecombedrijven in de gaten houdt. De Leidse hoogleraren zijn sceptisch. Gijrath: ‘Kijk eerst even naar de instanties die er al zijn en hoe die functioneren. Er zijn nu 28 verschillende waakhonden. Eén per lidstaat. Die hebben dan wel weer zitting in een overkoepelende organisatie die zetelt in Litouwen en waar een Nederlander voorzitter van is. Al die organisaties pakken regulering anders aan.’
‘In Nederland heeft de Opta (inmiddels opgegaan in de Autoriteit Consument & Markt) KPN fel op de huid gezeten en boetes uitgedeeld. De Britse regelgevende autoriteit nam een andere houding aan en onderhandelde veel meer met British Telecom en andere partijen.’
Van Duijvenvoorde: ‘Het is nu allemaal veel te versnipperd. Het ontbreekt Europa aan één visie in over hoe de sector te reguleren. Die moet er eerst zijn. Dan pas kun je gaan nadenken over welke instantie krachtig kan handhaven.’