Waar gaat u precies over spreken?

‘Over de strafvervolging van homoseksualiteit tijdens de bezettingstijd. In Nederland kan die periode niet worden afgedaan als een van vervolging. Integendeel. Maar voor homoseksuelen was het dagelijks leven net zo gecompliceerd en ingewikkeld als voor anderen. Een goed voorbeeld is een homofeest in Den Haag, een bal masqué.’

Wat gebeurde daar?

‘Een jongen vierde zijn 21e verjaardag. Voor de bezettingstijd was dat de leeftijd waarop je sekspartner niet meer vervolgd kon worden voor homoseksuele seks. Alleen het feest werd gemeld bij de politie door iemand die niet was uitgenodigd. Toen iedereen was gearresteerd hoorden de agenten echter dat de Sicherheitsdienst eraan kwam. Daarop hebben ze alle opgepakte mannen en vrouwen weer naar huis gestuurd. Zij beschermden de feestgangers dus tegen de Duitse bezetter.’

Wat zegt dat?

‘De mentaliteit van de politie was tijdens de bezetting niet echt veranderd als het ging om homoseksuelen. Zedendelicten hadden weinig prioriteit. En de angst om verraden te worden kwam dus ook voor in eigen subcultuur en niet alleen door hetero’s.’

Hoe stond de Nederlandse samenleving in die tijd tegenover homoseksuelen?

‘Net als voor en na de bezetting: negatief dus. Door de bank genomen werden homoseksuelen gezien als griezels, zieken of misdadigers.’

Hoe zat het eigenlijk met de lesbiennes, biseksuelen en transgenders in de Tweede Wereldoorlog?

‘Het ging de Duitsers meer om Nederlandse homomannen. Zij hadden een ruimere verordening ingevoerd om meer homoseksuelen te vervolgen. In het Derde Rijk zelf werden lesbiennes weggevoerd als “asocialen”, terwijl mannen als “homo” op transport gingen. Over een precies aantal is weinig duidelijk.’

Zaten er ook homoseksuelen in het verzet?

‘Willem Arondeus is een mooi voorbeeld. Hij nam deel aan de bomaanslag op het bevolkingsregister in Amsterdam. Voor homo’s was het misschien wel makkelijker om in het verzet te gaan. Zij moesten vaak hun leven al verbergen voor de buitenwereld.’

Was er al sprake van een gayscene?

‘Zeker, en die was heel levendig. In Nederland zag je het vooral in de kroegencultuur van Amsterdam en Den Haag. Zo liep het tijdens de oorlog slecht met de Haagse bars. Voor de uitbaters was het een overlevingsstrategie om er een homobar van te maken. Dat zorgde nog voor klandizie.’ SE

Anna Tijsseling,

Homosexuality during World War II,

Leidsche Ganymedes Borrel (LGB)

Faculteit Sociale Wetenschappen, 1A-09

Vrij 29 nov, 17.30 u.