Achtergrond
Vers uit de wasmachine
De samenleving verandert, en het geneeskundeonderwijs verandert mee. LUMC-decaan prof. Pancras Hogendoorn over het nieuwe curriculum, de studenten die het nu volgen, en die van straks: ‘Heel Nederland is aan het uitzoeken waarop je aankomend artsen moet selecteren.’
Bart Braun
woensdag 21 november 2012

'In de geneeskunde is er never a dull moment. De maatschappij is in beweging, en artsen komen een ander soort patiënten tegen. Wie dertig jaar geleden anatomie-onderwijs kreeg, leerde de anatomie van een achttienjarige atleet. Maar die atleet zit niet in je spreekkamer, of hooguit één keer per jaar. We leven in een vergrijzende samenleving, waarin ook steeds meer andere bevolkingsgroepen wonen.

'De geneeskunde zelf verandert ook: de zorg is complexer geworden, en de kennis van ziekten veel intensiever. De patiënt heeft meerdere dokters om zich heen, die dus meer dan ooit moeten leren samenwerken. Ze moeten ook de grenzen van hun kennis weten. Een "leven lang leren" klinkt misschien als een modekreet, maar het is ook de keiharde realiteit voor wie arts wil worden. Je moet je blijven ontwikkelen, je moet nieuwsgierig blijven.

'Tijdens mijn eigen artsenopleiding kreeg ik allerlei vakken op rij: biochemie, anatomie, enzovoort. Maar de patiënt zegt niet: "Dokter, ik heb een biochemisch probleem." De patiënt heeft buikpijn. We hebben de vakken daarom opgezet rond problemen, rond samenwerken, rond communicatievaardigheden. Het curriculum moet zo nu en dan de wasmachine in, en dit soort dingen hebben we er nu aan toegevoegd. We waren eraan toe.

'Dit jaar zijn we met de nieuwe aanpak gestart. De docenten en studenten lijken enthousiast, al is er nog geen formele evaluatie geweest. Het zou schools zijn? Dat heb ik zelf nog niet gehoord. Bovendien: er is heel duidelijk vastgelegd wat een arts moet kunnen; dat geeft ons wat minder vrijheid. Bepaalde vaardigheden kun je niet leren uit een boek; dus het onderwijs daarin is verplicht. Studenten mogen heel veel van ons vragen, maar omgekeerd mag je als opleiding ook iets terugvragen van de student.

'Als iemand ongeschikt blijkt, willen we dat zo snel mogelijk weten. Voor zo'n student is dat een persoonlijk drama, zeker als hij hier al jaren zou hebben gezeten. Het is ook zonde, want iemand anders is niet ingeloot.

'Ik ben blij dat de loting binnenkort wordt afgeschaft, want het is een onrechtvaardig systeem. Over twee jaar moeten we decentraal selecteren; de opleidingen zijn nu hard bezig om dat voor te bereiden. Heel Nederland is aan het zoeken: waarop moet je dan selecteren? We kijken nu naar cijfers, maar cijfers alleen zijn niet geschikt om te kijken of iemand een goede arts wordt.

'In Oxford, waar ik gasthoogleraar ben geweest, is er heel veel ervaring met selectie, maar niemand weet in hoeverre de Angelsaksische aanpak van toepassing is in Nederland.

'Bovendien: Oxford wil de toppers eruit vissen, wij willen vooral de ongeschikte studenten weren. De verhoudingen liggen hier anders. Het ontwerpen van een nieuw systeem wordt nog een pittige, maar leuke klus.'