DE PUBER

Het is altijd interessant als andere mensen je vertellen hoe jij je voelt en waarom je je zo gedraagt. Mijn oude oppas bijvoorbeeld was hier heel goed in: tot mijn grote ergernis (want ja, een beetje opstandig was ik wel) analyseerde ze constant mijn gedrag en gaf hier enigszins zweverige verklaringen voor. Daarom begon ik vol enthousiasme aan Het sociale brein van de puber, dat een nette wetenschappelijk onderbouwde verklaring geeft voor allerlei puberaal gedrag. Heerlijk dat er uitgebreid, met verhelderende plaatjes, aandacht wordt gegeven aan specifieke hersengebieden en studies die de werking van deze gebieden hebben onderzocht.

Op sommige bladzijden herken ik mezelf wel. Zo merkt Crone op dat het advies van ouders een heel andere rol krijgt: steeds meer keuzes worden met leeftijdsgenoten besproken, maar toch blijven ouders voor belangrijke beslissingen belangrijke steunpilaren. En dat pubers, ook al vragen ze niet direct om ouderlijk advies, de mening van hun ouders toch belangrijk vinden. Zelf durfde ik als ik geshopt had met vriendinnen nauwelijks mijn moeder onder ogen te komen (“hmm… Nou, ik zou het zelf niet gekozen hebben”) maar als ze over een kledingstuk te spreken was, was dat ook het eerste wat ik uit de kast trok bij belangrijke gelegenheden.

Crone gebruikt ter illustratie veel voorbeelden van jongeren die zich in een bepaalde situatie bevinden. Enerzijds zorgt dit ervoor dat het boekje lekker leest; je hoeft je niet alleen maar door lappen informatie heen te werken. Anderzijds zijn de verhalen niet echt herkenbaar. Hoewel alle jongeren namen hebben gekregen, kan ik me niet voorstellen dat Crone ze in werkelijkheid heeft ontmoet. Zoals die arme David, die ‘zomaar’ een sigaretje krijgt aangeboden en hard wegloopt omdat hij niet weet hoe hij moet reageren. Dat is weer zo’n typische volwassen voorstelling van de gevaarlijke puberwereld, alsof de sigaretten je ongewild om de oren vliegen.

Wat mij vooral opviel, was dat de puberteit wordt beschreven als een veel heftigere tijd dan ik zelf heb ervaren. Het is blijkbaar een oh zo turbulente periode waarin het zelfbeeld en wereldbeeld van de pubers totaal op z’n kop staat waardoor zijzelf en hun omgeving nauwelijks weten wat ze er mee aan moeten. En dat terwijl die puberteit toch zo’n ontzettend belangrijke (wat zeg ik – de belangrijkste!) tijd in je leven is, waarin je zo veel nieuws ontdekt en je klaarstoomt voor de volwassenheid. Ergens is dat ook wel te verwachten van een ‘puberboek’, maar ik krijg toch het idee dat die belangrijke tijd langs me heen is gevlogen zonder dat ik het door had…

Maartje Bakermans (17) is lid van PreUnion, de studentenvereniging van het pre-university college dat onderwijs verzorgt voor getalenteerde scholieren.

DE VADER

Met Het sociale brein van de puber probeert Eveline Crone de sociale ontwikkeling van de (jong) adolescent inzichtelijk te maken. Het sociale leven van de puber lijkt zich in haar boek vooral af te spelen en in de wereld van de medepubers. Het sociale brein van de pubers ontwikkelt zich op basis van reacties van leeftijdgenoten.

Ouders lijken daarbij slechts een marginale rol te vervullen. Wordt de mogelijke rol van ouders dan niet onderschat? Ik denk dat sociaal gedrag van pubers mede bepaald wordt door wat zij van hun ouders als voorbeeld zien.

Kinderen van ouders die de avonden grotendeels achter de televisie doorbrengen, hebben meer kans om in hetzelfde patroon te vervallen. Ouders die niet moeilijk doen over alcoholgebruik van hun pubers hebben meer kans hen in coma aan te treffen dan ouders die een meer  restrictief alcohol beleid voeren.

Kinderen van ouders die vanaf de zijlijn van het sportveld aanmoedigen niet te zachtzinnig met de tegenstander om te gaan, zullen minder empathie voor hun leeftijdsgenoten kunnen opbrengen. Teamgenoten zijn belangrijke medespelers van mijn puber in de wedstrijd van de adolescentie, maar als ouder blijf ik langs de zijlijn aanwezig, als trainer en coach.

Dat neemt niet weg dat met het lezen van het boek een wereld van wetenschappelijke ontwikkelingen rondom de hersenactiviteit van mijn pubers open gaat.

J.W.A.Bakermans is de vader van  Maartje.

Eveline Crone, Het sociale brein van de puber. Bert Bakker, 192 pgs, €18,95