Hoogleraar cardiologie Ernst van der Wall, u schreef daar dit voorjaar over in het Netherlands Heart Journal.
'Inderdaad. Ik ben hoofdredacteur van dat tijdschrift, en wijdde mijn redactionele commentaar aan het verschijnsel. In het prestigieuze New England Journal of Medicine was een verslag verschenen van de zogeheten RACER-studie – de Race Associated Cardiac Arrest Event Registry. Veel media schreven toen de kans op acute hartdood bij een marathon heel klein was, maar NRC Handelsblad schreef juist het aantal doden bij marathons was toegenomen.'
Wie had er gelijk?
'Allebei. Die studie vergeleek twee periodes: van 2000 tot 2004 en van 2005 tot 2010. Daarbij steeg het aantal doden van 0,7 per 100.000 deelnemers in de eerste periode naar 2 per 100.000 in de tweede. Dat is een drievoudige stijging. De studie stelde verder vast dat mannen vaker stierven vrouwen, en dat de afstand ertoe deed: het risico was bij de hele marathon drie tot vijf keer zo hoog als bij de halve.'
Waar komt die stijging vandaan?
'Er zijn veel meer marathonlopers bijgekomen, de afgelopen jaren, en dan vooral mannen. Het is eigenlijk niet te verklaren waarom mannen vaker een hartaanval krijgen dan vrouwen. Wellicht dat het vooral gaat om oudere mannen, die zichzelf willen bewijzen. Dat zie je ook wel aan de deelnemers van marathons zoals die van Amsterdam en New York.'
Waarom krijg je eigenlijk hartproblemen van hardlopen?
'Bij jongere mensen is er vaak sprake van erfelijke hartafwijkingen. Bij oudere mensen is het eerder kransvatlijden. Bij een marathon wordt het hart enorm belast; als dan ergens een vernauwing in de vaten zit, krijg je een zuurstoftekort in het hart en vervolgens een hartinfarct. Als je niet wist dat die vernauwing bestond, heet dat een zogeheten occulte laesie. Je hebt natuurlijk ook de mensen die na een hartaanval het advies hebben gekregen om te gaan rennen...'
Maar moeten die mensen marathons gaan lopen?
'Nee, maar het gebeurt wel. Als iemand een hartaanval heeft gehad, maar de problemen zijn goed opgelost en hij laat een goed inspannings-ECG zien, zegt de cardioloog: "Doe maar". Begrijpelijk want zo iemand gaat vervolgens ook gezonder eten, minder roken, enzovoort'
Bij andere sporten komt het voor dat je een medische keuring moet laten zien. Zou dat voor marathons een idee zijn?
'Daar wordt driftig over gespeculeerd door mijn collega-cardiologen, en ik weet dat er collega's zijn die daarvoor pleiten. Maar als je kijkt naar de enorme aantallen deelnemers en het relatief kleine risico, geeft dat wel een grote belasting voor de artsen die moeten keuren. Wie bekend is met hartproblemen, zou het in elk geval moeten doen. Ook omdat je dan psychologisch schoon aan de startlijn verschijnt.' BB