Ze bestaan echt: mensen die nog voor hun afstuderen of promoveren uit acht toekomstige werkgevers kunnen kiezen. ‘Wat zal ik doen… Taipei, Oostenrijk, Amerika of misschien toch Argentinië?’ Ze kijken je vragend aan en verwachten een serieus advies. Voor alfa’s is het meestal niet zo’n feest. Wij zoeken gemiddeld genomen het langste naar een baan. Als we er al een vinden, heeft hij meestal niets met onze studie te maken. Er zijn wel banen voor alfa’s, maar daarvoor heb je werkervaring nodig. En werkervaring krijg je niet als je geen baan krijgt omdat je geen werkervaring hebt.

Stagelopen biedt uitkomst, maar hoewel de informatiesites van studies vaak anders beweren is daar meestal geen ruimte voor. Wie een taal studeert, moet namelijk een aantal dagen per week verplicht aanwezig zijn op college. Wil je toch stage lopen, dan levert dat studievertraging op en zoals we weten is dat uit den boze. Dat mag op de open dag ook wel eens worden verteld.

Stagelopen is bovendien leuk en leerzaam, maar het geeft ook een vertekend beeld van de werkelijkheid. Als je op een stagesite rondsnuffelt, heb je namelijk het idee dat je je in een snoepwinkel bevindt. Alles kan, alles is mogelijk, iedereen wil je hebben. De vacaturesites vertellen echter een ander verhaal. Je kunt straks postbezorger worden, of met een beetje mazzel postsorteerder.

Op zulke momenten wens ik dat ik iets van sterren wist, of van pipetjes vol bacteriën. Dat ik een passie had voor natuurkundige formules, en dat het bedrijfsleven zodoende om mij vocht. ‘Universiteiten horen zich niet bezig te houden met de markt’, vertellen vrienden mij dan. ‘De universiteit is er voor academische vorming, niet voor garantie op een baan.’ Daar ben ik het mee eens, als het gaat om het bestuderen van een bijna uitgestorven oerwoudtaal of een niet eerder ontcijferd schrift. Dat soort kennis moet bewaard blijven, ook als niemand er iets aan heeft.

Maar als de universiteit marktwaarde belangrijker vindt dan het behoud van kennis en academische vorming – door studies af te schaffen en nieuwe studies te creëren waar weliswaar honderden studenten op afkomen maar waarvan vooraf bekend is dat ze daarna nooit een baan gaan vinden – dan mogen studenten ook pleiten voor een meer toepasbare benadering van hun studie.

Het hoeft toch niet zo moeilijk te zijn. Het rooster kan best wat compacter, het systeem best wat minder schools. Of we lossen het op zoals ze dat bij geneeskunde doen. Het idee is even oneerlijk als briljant. Uit bergen studenten kies je er een paar, de rest belandt ongemotiveerd bij de studie psychologie. Zo ontstaat er geen tekort aan banen, en blijven de salarissen kunstmatig hoog. Als het systeem daar werkt, waarom bij ons dan niet? Hoe de mensen bij psychologie dat op hun beurt oplossen? Die kunnen postbezorger worden, of met een beetje mazzel postsorteerder.