Ik moet wat bekennen. Ik heb een rasechte, actieve VVD’er in mijn vriendenkring. We zullen hem maar Jerry noemen. Regelmatig verspreidt Jerry via WhatsApp, Facebook en zelfs via de mail mini-betoogjes over ‘linkse hobby’s’, ‘op subsidie draaiende windmolens’ en ‘de samenleving haar eigen verantwoordelijkheid laten nemen’. Bizarre retoriek vind ik dat, afkomstig van een partij dat schandalig slecht beleid over ons land spuwt.
Een surrealistische voorbeeld is het rechtse hobbyprojectje van VVD-minister Melanie Schultz. Zij wil dat we binnenkort op de meeste snelwegen 130 gaan rijden. Dit zou ‘beter aansluiten op de beleving van de automobilist’. Bovendien ‘zijn auto’s tegenwoordig zo veel schoner dat hier milieutechnisch ruimte voor is’.
Dat is een absurde drogredenering. Eerst doet iedereen keihard zijn best om auto’s iets milieuvriendelijker te maken, vervolgens concludeert de VVD dat er dus ‘milieutechnische ruimte’ is om meer te vervuilen? Bovendien is het simpelweg onzin: hoe harder je rijdt, hoe meer benzine je per gereden kilometer nodig hebt. Resultaat: met een tamelijk optimistisch berekening komt mevrouw Schultz zelf op een extra uitstoot van 400.000 ton CO2.
Milieudefensie is achter de cijfers gedoken en schrijft op haar website terecht dat we het op termijn hebben over 2,5 procent bovenop de totale jaarlijkse CO2 uitstoot van Nederland. Dat is vervelend, want Nederland heeft het Kyoto-protocol ondertekend, waarin wij onszelf verplichten om in 2012 ruim vijf procent minder CO2 uit te stoten dan in 1990. Door jaren van falend beleid zitten we daar, met nog een maand te gaan, juist 15 procent boven het niveau van 1990.
De VVD maakt voor ons dus de keuze dat we liever eerder thuis willen zijn dan voldoen aan onze verantwoordelijkheid jegens het milieu. Want dat is de afweging. Toch? Maar nee! Uit interne documenten van het ministerie blijkt dat de tijdswinst hoogstens een paar minuten zal bedragen. Bovendien blijkt uit proeftrajecten dat door deze maatregel de kans op een ernstig ongeval 23 procent toeneemt. Op sommige trajecten was het risico zelfs meer dan verdubbeld.
En hoeveel kost deze publiciteitsstunt de belastingbetaler? 139 miljoen. Want bezuinigen, dat doet de VVD alleen op studenten en bejaarden.
Overigens vonden de spindoctors van de VVD het niet leuk dat die 139 miljoen breed werd uitgemeten in de kranten. Daarom verscheen later een tegenbericht: de staat zou jaarlijks 50 tot 100 miljoen extra aan benzineaccijnzen verdienen. Een verkapte belastingverhoging dus. Was de VVD daar niet juist op tegen?
Ook hypocriet: enerzijds koopt Nederland CO2-emissierechten in derdewereldlanden, anderzijds verkondigt de VVD trots dat ze meer accijnzen binnenhalen doordat ze het volk zo ver hebben gekregen om met gevaar voor eigen leven tientallen miljoenen liters extra benzine er doorheen te jagen.
Helaas is het milieu-, klimaat- en energiebeleid van dit kabinet een en al wanbestuur. De gevolgen laten zich raden. Volgens Jerry zou ons ‘liberale’ beleid er bijvoorbeeld voor moeten zorgen dat Nederland tegen een lagere prijs schonere energie krijgt. Volgens de statistieken zit Nederland in de Europese top vijf qua energieprijzen, maar is een Nederlandse kilowattuur wel ruim twee keer zo vervuilend als in Frankrijk, Italië of Engeland. En met de rest van ons milieubeleid is het zelfs zo triest gesteld dat we hierom worden aangeklaagd door de EU.
Toch verdient mijn vriend Jerry een compliment. Met zijn verhaal over ‘eigen verantwoordelijkheid’ raakt hij wel degelijk de juiste snaar. De dag dat dit kabinet haar verantwoordelijkheid neemt en politiek harakiri pleegt kan mij niet vroeg genoeg komen.
Benjamin Sprecher
promovendus bij het Centrum voor Milieuwetenschappen Leiden