Door Vincent Bongers ‘Het is een vieze vuile overval’, zegt sterrenkundige Vincent Icke. Hij wijst naar de blinkende Koninklijke onderscheiding op zijn colbert. ‘Ik moet nu even uit gaan zoeken wie er allemaal in dit complot zitten. Ik vond het als zo raar dat mijn vrouw er op stond dat ik vandaag een jasje en een das zou dragen.’
Er werd een compromis in huize Icke gesloten. De das viel af, maar het colbertje bleef. Wel zo handig als er een versiersel moet worden opgespeld.
Icke had zijn benoeming tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw op woensdag 26 oktober bij de officiële opening van de gerestaureerde Sterrewacht absoluut niet zien aankomen. Hij is dan ook even met stomheid geslagen als de Leidse burgemeester Henri Lenferink hem naar voren roept om te worden geridderd.
Icke staat niet echt bekend als aanhanger van decorum en vastgeroeste hiërarchische structuren. Maar hij is trots op de onderscheiding en ook flink geëmotioneerd. ‘Ik moet bekennen’, zegt hij met tranen in de ogen. ‘Het voelt goed om op het schild gehesen te worden. Dan sta je ook twee meter dichter bij de sterren. Maar ik vergeet niet wie het schild dragen.’
Geen moment heeft hij er aan gedacht het lintje te weigeren.‘Ik draag de onderscheiding maar hij is ook voor anderen.’
Icke wordt geridderd vanwege zijn inzet om de Sterrewacht te redden. Maar ook zijn kwaliteiten als wetenschapper en zijn vermogen om kennis toegankelijk te maken voor een groot publiek, hebben de majesteit behaagd.
Cultuur en hoger onderwijsstaatssecretaris Halbe Zijlstra mag de officiële openingsceremonie verrichten. ‘De Franse achttiende-eeuwse politicus Anthelme Brillat Savarin zei ooit: “De sterren hebben wel degelijk invloed op mensen. Bijvoorbeeld doordat ze werk verschaffen aan duizenden astrologen.” Een fraai staaltje ironie’, aldus Zijlstra. ‘Want Brillat ging voorbij aan de echte wetenschap die hier bedreven werd en wordt.’
Een paar jaar geleden mocht toenmalig onderwijsminister Plasterk plaatsnemen in een kraan om een van de koepels te lichten. Hij had er zelfs een paar uur op geoefend. Zijlstra hoeft geen spectaculaire dingen te doen en wordt met een aantal hoogwaardigheidsbekleders naar het dak geleid. ‘Ik vind het nog steeds een beetje dwaas dat ik nu als bobo door het leven ga.’
Gewone stervelingen zien op een scherm dat er, lekker ouderwets, een rode knop voor de staatssecretaris klaar staat. Als hij erop drukt, verschijnen uit een van de koepels honderden blauwe en gele ballonnen. Met een glas bubbels in de hand verklaart hij de Sterrewacht voor heropend. ‘Proost mensen!’
Voor Icke is er een einde gekomen aan een jarenlange missie om het gebouw dat oorspronkelijke stamt uit 1861 in oude glorie te herstellen. ‘Dit is meer dan een gebouw. Het is ons huis. Een thuis voor generaties sterrenkundigen. Dat is nu gered en weer mooi. Daar ben ik ontzettend blij mee.’ Dat vooral Rechten gebruikmaakt van de Sterrewacht mag de pret niet drukken.