Het digitale drama in de Nederlandse bibliotheken dat een paar weken geleden uitgebreid in NRC Handelsblad werd beschreven is ook in onze eigen UB doorgedrongen. Allerlei gedrukte werken worden nu gedigitaliseerd in het kader van een of ander erfgoedproject.

Prima, in principe, maar gebruikers van de collecties hebben ook rechten. Eén daarvan is dat men mag verwachten dat een boek aanwezig is als dat in de geautomatiseerde catalogus zo staat vermeld. Medewerkers van het erfgoedproject in de Leidse UB trekken zich daar helemaal niets van aan. Enorme aantallen werken worden zonder enige registratie voor onbepaalde tijd weggehaald van hun plek. Volgens de catalogus zijn deze boeken gewoon beschikbaar en aanvraagbaar.

Gisteren ging het opnieuw mis. Ik zag dat een heel rijtje oude catalogi van Oosterse handschriften (signatuur OOSHSS A 10, 6 delen) uit de leeszaal Bijzondere Collecties was weggehaald, er waren nog wel steekkaarten gezet. ‘Worden gedigitaliseerd’, zei men mij desgevraagd. Maar de bibliotheekmedewerkers weten niet wanneer de boeken weer terug zijn. En dat kan soms lang duren. In de NRC-artikelen kwam vooral het gebrek aan coördinatie tussen de verschillende Nederlandse collectiebeheerders en de afwezigheid van technische uniformiteit aan de orde.

Dit kleine drama was echter onnodig. Juist omdat de boeken die ik gisteren ter plekke even wilde raadplegen zo belangrijk en zeldzaam zijn, heb ik deze in 2005 zelf gescand en in 2006 in mijn professionele website geplaatst (http://www.islamicmanuscripts.info/reference/catalogues/cco_1851_1877/index.html). Dit is binnen de Leidse UB bekend.

Eén telefoontje en men had de scan gratis en voor niets van mij gekregen, en al wat men ook nog had willen hebben uit mijn site. Bezoekers gedupeerd, geld over de balk. Dom of slecht?

Prof.dr. Jan Just Witkam

Emeritus hoogleraar ‘Handschriftenkunde van de islamitische wereld’